1-mavzu. Meva va rezavor meva o’simliklarini biologik-xo’jalik guruxlarga ajratish Ishning maqsadi


O’ZBEKISTONDA MEVAChILIKNING RIVOJLANIShI



Download 292,88 Kb.
bet16/88
Sana03.03.2022
Hajmi292,88 Kb.
#480097
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   88
Bog'liq
1 mavzu Meva va rezavor meva o’simliklarini biologik xo’jalik guruxlarga

O’ZBEKISTONDA MEVAChILIKNING RIVOJLANIShI
VA ISTIQBOLLARI
Mevachilik qishloq xo’jaligining eng qadimiy sohalaridan hisoblanadi. Meva daraxtlari haqidagi dastlabki ma’lumotlar eramizgacha bo’lgan V asrda uchraydi. Mevachilik va uning mahsulotlari yangi eraning X asridan boshlab tovar xususiyatiga ega bo’lgan. Chunki, ana shu vaqtdan boshlab qo’shni mamlakatlar bilan meva va meva mahsulotlari savdosi o’rnatilgan. X1X asrga kelib, mevachilik qishloq xo’jaligining boshqa tarmoqlari orasida salmoqli o’rin egallaydi.
Xalq seleksiyasi yo’li bilan ko’p asrlik mehnatlar evaziga Markaziy Osiyoda o’rik, bodom, yong’oq, shaftoli, anor, tutning eng yaxshi sifatli xilma-xil mahalliy navlari yaratilgan. Ularning ko’pi sifatliligi jihatdan dunyo kolleksiyasida yagona hisoblanadi. Mamlakatimiz mevachiligi, ayniqsa Farg’ona vodiysida qoqi tayyorlash asosiy o’rin egallar edi. O’rik, uzum va shaftoli qoqini mahalliy aholi uzoq vaqtlargacha shakar o’rnida iste’mol qilgan. Urug’li mevalar (olma, nok,behi) ko’proq yangiligicha iste’mol qilingani uchun ulardan qoqi kam tayyorlangan. Mamlakatimizni chet ellar bilan bog’lovchi temir yo’llar qurilishi bilan bog’dorchilik, asosan, sanoat ahamiyatiga ega bo’lgan bog’dorchilik xo’jaliklari tez sur’atlar bilan rivojlana boshladi va Rossiyaning Yevropa qismiga ho’l meva yuborish uchun keng imkoniyatlar ochiladi. Mahalliy sohibkorlar Toshkent vohasida bog’lar tashkil qilib, olma va nokning Qrim, Fransiya, Tirol hamda Amerika navlarini keltirib eka boshlaganlar. Chetdan keltirilgan navlar bu yerda yaxshi o’sib, mo’l va mazali meva bera boshlagan. Respublikamizdan tashqari, Moskva, Sibir, Ural va boshqa shaharlarda ham ularning mevasiga xaridorlar ko’payib qoladi. Mazkur yo’nalishdagi bog’dorchilik xalq xo’jaligiga ham asta-sekin kirib boradi. Masalan, Toshkent vohasidagi katta massivlarda urug’li meva bog’lari tashkil qilishda yevropadan keltirilgan navlardan foydalana boshlandi. Aynan shu yerdan ular Respublikamizning boshqa viloyatlariga tarqatila boshladi. So’nggi yillarda hukumatimiz tomonidan quruq mevalarni (yong’oq, pista, bodom) yetishtirishni ko’paytirish, ekin maydonlarini kengaytirishga katta e’tibor qaratilmoqda. Hozirgi vaqtda O’zbekistonda xo’jalik jihatdan qimmatli navlar bilan boyitilgan mevachilik hududlari mavjud.
Toshkentda 1885 yilda ochilgan Butunrossiya bog’dorchilik jamiyatining filiali (bu filial 1895 yilda Turkiston qishloq xo’jalik jamiyatiga aylantirilgan) mamlakatimizda bog’dorchilikni rivojlantirishda muhim o’rin tutdi. O’zbekistonning mashhur fan arbobi Rixard Rixardovich Shreder bu jamiyatga uzoq yillar raislik qilgan.
O’zbekistonda bog’dorchilikni rivojlantirishda akademik R.R.Shreder (hozirda M.M.Mirzayev) nomidagi Bog’dorchilik, uzumchilik va vinochilik ilmiy-ishlab chiqarish birlashmasining, uning viloyatlardagi filiallari, O’zbekiston o’simlikshunoslik ilmiy tadqiqot instituti, Toshkent Agrar Universiteti, Samarqand qishloq xo’jalik instituti soha kafedralarining xizmatlari katta. Ayniqsa, olimlarimizdan Mehnat Qahramoni, akademik Maxmud Mirzayevich Mirzayev, qishloq xo’jalik fanlari doktorlari, professorlar Arkadiy Andreyevich Ribakov, Mixail Mixailovich Kuznesov hamda professor Serafima Andreyevna Ostrouxova kabilarning xizmatlari cheksizdir.


Download 292,88 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   88




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish