1-мавзу: «Мещнат социологияси» фанининг ма=сади, вазифалари ва ижтимоий–и=тисодий фанлар билан узвий бо\ли=лиги

Boshqa  ishga  o’tkazish.  Boshqa  ishga  o’tkazish  deganda  xodimning  mehnat 
vazifasini  o’zgartirishgina,  ya’ni  unga  boshqa  mutaxassislik,  malaka  bo’yicha  ish  yoki 
lavozim  topshirish  tushunniladi.  Shuni  ham  ko’rsatib  o’tish  kerakki,  faqat  bitta  korxona 
doirasida  boshqa  ishga  o’tkazishga  yo’l  qo’yiladi.  Shunday  qilib,  boshqa  ishga  o’tkazish 
deganda  yangi  Mehnat  Kodeksi  xodimning  mehnat  vazifasi,  ya’ni  uning  mutaxassisligi, 
malakasi  yoki  lavozimi  bitta  korxona  doirasida  o’zgarishigina  tushuniladi.  Boshqa  ishga 
o’tkazishning  qonuniyligini  baholash  paytida  xodim  bu  ish  bilan  oldindan 
tanishtirilganligini,  o’zi  nimaga  rozilik  berayotganligini  bilganligini  aniqlash  zarur. 
Xodimning  o’z  roziligi  bilan  o’tkazilgan  ishdan  bosh  tortishini  uning  mehnat 
majburiyatlarini  buzishi,  deb  qaralmog’i  kerak.  Boshqa  ishga  o’tkazishni  rad  etish 
xodimning  o’z  huquqi  bo’lib,  xodim  uchun  majburiy  bo’lgan  boshqa  ishga  vaqtincha 
o’tkazish  (ishlab  chiqarish  zaruriyati  va  ishdan  bekor  turib  qolinishi  munosabati  bilan) 
bundan  mustasnodir.  Bunday  rad  etish  xodimning  mehnat  majburiyatlarini  buzishi,  deb 
hisoblanishi  mumkin  emas.  Shuni  nazarda  tutish  kerakki,  boshqa  ishga  o’tkazish,  faqat 
xodimning mutaxassisligini o’zgartirishdangina iborat emas. Unga  mehnat shartnomasida 
belgilab  qo’yilganidan  boshqacha  malakani  talab  qiladigan  ishni  topshirish  ham  boshqa 

---

 
60 
ishga  o’tkazish  hisoblanadi  va  bunga  faqat  xodimning  roziligi  bilan  yo’l  qo’yiladi. 
Xodimning  zimmasiga  mehnat  shartnomasida  aytib  o’tilgan  vazifalardan  tashqari 
qo’shimcha  xizmat  vazifalarini  (masalan,  kasblar  (lavozimlarini)  qo’shib  olib  borish 
tartibida xizmat ko’rsatish sohasini, bajariladigan ishlar hajmini oshirish va h k) yuklashni 
ham  mehnat  vazifalarining  o’zgarishi,  deb  hisoblash  kerak.  Bunday  o’zgarishlarga 
xodimning  roziligi  bilan  yo’l  qo’yiladi.  Boshqa  ishga  o’tkazish  chog’ida  o’zaro  yaqin 
qarindosh  yoki  quda-anda  bo’lgan  shaxslarning  bir  davlat  korxonasida  birga  xizmat 
qilishlari  taqiqlanadiganligi  to’g’risida  talablariga  ham  rioya  etilishi  shart.  Sud  hukmi 
bilan  xodimga  nisbatan  muayyan  lavozimni  egallash  yoki  muayyan  faoliyat  bilan 
shug’ullanish  huquqidan  bir  yildan  besh  yilgacha  muddatga  mahrum  qilish  tarzidagi 
jismoniy  jazo  chorasi  qo’llanilishi  mumkin.  Shuni  ko’rsatib  o’tish  zarurki,  Ushbu  jazo 
qo’llanilganida  xodim,  umuman,  u  yoki  bu  korxonada  ishlash  huquqidan  emas,  balki 
muayyan  lavozimlarni  egallash  va  muayyan  ish  turlarini  bajarish  huquqidan  mahrum 
etiladi.  Ishga  qabul  qilishdan  farqli  o’laroq,  boshqa  ishga  o’tkazish  chog’ida  dastlabki 
sinov muddati belgilanmaydi, chunki bunday sinov MKning 84-moddasiga muvofiq, faqat 
mehnat shartnomasini tuzish chog’idagina belgilanadi. Chunonchi, boshqa ishga o’tkazish 
qancha  muddatga  amalga  oshirilayotganligiga  qarab,  boshqa  ishga  o’tkazishlarning 
hammasini  doimiy  va  vaqtincha  o’tkazishga  ajratish  mumkin.  Boshqa  ishga  doimiy