1-mavzu. Menejment faning predmeti, ob’ekti va usuli

Tayanch so‘z va iboralar. Axborot. Ichki axborotlar. Tashqi axborotlar. Teskari aloqa. Oddiy tizim. Murakkab tizim. Aralash axborot tizimi. Kommunikatsiya. Tashqi kommunikatsiya. Ichki kommunikatsiya. Normal kommunikatsiya. Kommunikatsion jarayonlar.


11.1. Axborot tizimi tushunchasi va uni boshqarishdagi roli


Axborot – bu ma’lumot va xabarlar to‘plami bo‘lib, mazmunan yangilik unsurlariga ega bo‘ladi va boshqaruv vazifalarini hal etish uchun o‘ta zarurdir.
Ishonchli va zurur axborotlarsiz boshqarishni amalga oshirib bo‘lmaydi. Axborotlar boshqaruv negizi hisoblanadi. Boshqaruvchi va boshqariluvchi tizimlari o‘rtasidagi o‘zaro aloqalar axborot vositasida quyidagicha amalga oshiriladi (15-rasm):

Ichki axborotlar

Boshqaruv buyrug‘i


15-rasm. Boshqaruv tizimidagi axborot aloqalari.

Boshqaruvchi organ boshqariluvchi ob’ektning holati hamda boshqariluvchi ob’ektga bog‘liq tashqi muhim holati axborotlar olib turadi. Bu axborot boshqariluvchi va organ tomonidan qabul qilinadi a shu axborot asosida u boshqaruvchi axborot (qaror. buyruq) ni ishlab chiqadi. Shundan keyin axborot boshqariluvchi ob’ekt ta’sir o‘tkazadigan boshqaruvchi tizimnining ijroyiya organiga yuboriladi va bajarilishi nazoratga olinadi.

Boshqaruv tizimida axborotni uzatish, olish. qayta ishlash va berish jarayoni amalga oshiriladi. Ishlab chiqarishning borishi to‘g‘risidagi ichki axborot boshqariluvchi tizimga muttasil kelib tushadi. Bu:

• 
  ish o‘rinlariga xom ashyoning kelib tushishi;
  
• 
  stanok, uskunalarning ishlashi;
  
• 
  ishchilarning ishlab chiqarish normalarini bajarishi;
  
• 
  tayryorlangan buyumlar miqdori va ularning sifati;
  
• 
  mahsulot sotish haqida axborotlar.
  

Tashqi axborotlar ya’ni:

• 
  yuqori tashkilotlardan olinadigan farmoyish, qaror va topshiriqlar,
  
• 
  mahsulot korxonalari talablari,
  
• 
  boshqa korxonalar ilg‘or tajribalari,
  
• 
  raqobatdoshlaning xatti – harakatlari,
  
• 
  bozordagi holat, ulardagi muvozanat,
  
• 
  inflatsiya va ishsizlik darajasi,
  
• 
  byudjetga to‘lovlar va hakozolarda oid ma’lumotlar shu turkumdagi axborotlar sirasiga kiradi. Bo‘lar tashqi muammolardan kelib chiquvchi axborotlar hisoblnadi.
  

Agar korxona ichida axborot oqimlarining kelishi va tashqi dunyo bilan aloalar buzilsa, korxonaning yashashi xavf ostida qoladi.