1-mavzu. Menejment faning predmeti, ob’ekti va usuli

2-rasm. Boshqaruv qarorlari unsurlari

2. 
   Boshqaruv qarorlarini tasnifi
   

Boshqaruv jarayonida turli masalalar yuzasidan, turli darajada xilma-xil mohiyatga va mazmunga ega bo‘lgan minglab qarorlar qabul qilinadi. Ular quyidagi belgilar bo‘yicha guruhlarga bo‘lish mumkin (10-javdval).

10-jadval

Boshqaruv qarorlarining tasnifi.

№	Guruhlash belgilari	Boshqaruv qarorlari
1	Amal qilish davriga ko‘ra	strategik qarorlar taktik qarorlar
2	Mazmuni va amal qilish xususiyatiga ko‘ra	ijtimoiy-iqtisodi qarorlar texnikaviy qarorlar stereotip qarorlar tashabbusli qarorlar
3	Takrorlanish yoki yangilik darajasiga ko‘ra	an’anaviy qarorlar tavsiyali qarorlar
4	Axborot bilan ta’minlanganlik darajasiga ko‘ra	aniq qarorlar noaniq qarorlar
5	Amal qilish xususiyatiga ko‘ra	vaqtinchalik qarorlar operativ (tezkor) qarorlar muntazam qarorlar vaqti-vaqti bilan qabul qilinadigan qarorlar
6	Qarorni qabul qilish shakliga ko‘ra	yakkaboshlik prinsipi asosida qabul qilingan qarorlar kollegiallik asosida qabul qilingan qarorlar konsensus prinsipi asosida qabul qilingan qarorlar “Ringi” usuli asosida qabul qilingan qarorlar

Strategik qaror masqadga erishishda muhim ahamiyatga ega. U yuqori boshqaruv organlari tomonidan tub va istiqbolli dasturlarni ishlab chiqish maqsadlarida qabul qilinadi. Bunday dasturlarga.

• 
  xususiyatlashtirish jarayonlarini chuqurlashtirish
  
• 
  raqobat muhitini shakllantirish
  
• 
  chuqur tarkibiy o‘zgarishlarga erishish
  
• 
  kichik va xususiya beznesni rivojlantirish kabi dasturlar misol bo‘la oladi.
  

Taktik qarorlar maqsadga erishining vosita va usullari xususidagi joriy, tezkor qarorlardir. Masalan:

• 
  korxona firmaning joriy rejalarini tuzish va joriy qilish
  
• 
  kadrlar masalasini hal qilish va hk.
  

Umumiy qarorlari bir xil muammoga daxldor bo‘lib, barcha bo‘g‘inlar uchun birdek amal qiladi. Masalan, ish kuning boshlanishi va tugashi, tushlik vaqti, ish haqini to‘lash muddatlari va boshqa tanaffuslar.
Maxsus qarorlar tor doiradagi muammoga taalluqli bo‘lib, korxonaning muayyan bir bo‘limi yoki bir guruh xodimlari yuzasidan qabul qilinadi.
Stereotip qarorlar odatda qat’iy yo‘riqnomalar, me’yoriy hujjatlar doirasida qabul qilinadi. Bunday qarorlar ba’zon kundalik, ba’zan masalalar bo‘yicha qabul qilinadi, lekin o‘zgarishlar asosan muddatlarga ayrim sifat parametrlariga ijrochilar taalluqli bo‘ladi.
Konsensus tamoyili pur fikrlilik ya’ni fikrlar pluralizmi kuchaygan hamda axborot oqimi tobora kuchayib borgan hollarda qo‘llaniladi. O‘z mohiyati bilan: Konsensus – bu qarorlarni ishlab chiqish jarayonida barcha baxsli masalalar va turli tuman fikrlar yuzasidan bir bitimga kelish yoki kelishishdir.
Konsensusga o‘zaro fikr almashishi va maslahat shuningdek ilgari surilayotgan muqobili masalalarni maqsadga muvofiqlashtirishning har xil usullarini qo‘llash yordamida erishiladi.
“Ringi” usuli yapon biznesida keng qo‘llaniladigan usuldir. Bu usulga ko‘ra majlislarda emas, balki so‘rab chiqish yo‘li bilan rozilik olish vositasida hal etiladi, bir necha bosqichda amalga oshiriladi (11-jadval).
11-jadval
“Ringi” usulini qo‘llash bosqichlari

№