1-mavzu. Masofaviy ta’lim va uni tashkil etish asoslari reja
Download 407,78 Kb.
|
MASOFAVIY TA’LIM VA UNI TAShKIL ETISh ASOSLARI
|
O‘quv tizimining normal ishlashi uchun kompyuterga qo‘yiladigan talablar: Doimiy xotirada kamida 1 GB bo‘shjoyining majdud bo‘lishi; • Kamida 125 Mb operativ xotira;
operatsion sistemalar: Windowsyoki Linux; PostgreSQL,Microsoft SQL Server; • Appliaction Server: Apache, Interpretator-PHP; OpenSourse ayrim LMS tahlili
Hozirda TATU (Toshkent axborot texnologiyalari universiteti)ning fizika kafedrasi tomonidan Estudy.uz(6eTa versiyasi) tizimi yaratilgan bo‘lib, bu platformada fizikani masofali o‘qitish yo‘lga qo‘yilgan. Tizim yuqorida ko‘rsatilgan tizimlardan farq qiladi, aynan hozir bu tizimda testlash jarayoni olib borilmoqda. MOODLE TIZIMIDA O‘QUV JARAYoNINI TAShKILLAShTIRISh4 Moodle -yuqorida keltirilgan ta’rifni takrorlagan holda inglizchaso‘zlarning abbreviaturasibo‘libModulaYubjecYurientedDynamicLeamingEnvironment - modulli ob’ektga yo‘naltirilgan dinamik o‘qitish muhiti (MOYDO‘M). GNU GPL litsenziyasi bo‘yicha erkin foydalanish mumkin bo‘lgan veb (vebga yo‘naltirilgan) ilova hisoblanadi. Moodle tizimi “ijtimoiy konstruksionizm pedagogikasi” asos qilib olingan. Tizim asosan o‘qituvchi(lar) va talaba(lar) o‘rtasida o‘zaro (bilim olish) munosabatini tashkillashtirishga yo‘natirilgan. Moodle avtori -Martin Dougiamas. Kursning yakunlashi bilan Computer Science andEducation yo‘nalishi bo‘yicha universitetniyakunlabdoktorlikdissertatsiyani tayyorlab yoqlagan (RISh.).Doktorlik dissertatsiyasining mavzusi: "The use of Open Source software to support a social constructionist epistemology of teaching and learning within Internet-based communities of reflective ^shgu"nomlangan. Moodle PHP dasturlash tilida yozilgan, SQL-ma’lumotlar bazasi asosida ishlaydi (MySQL, PostgreSQL, Microsoft SQL Server va boshq.). Moodle SCO ob’ektlari bilan ishlay oladi va SCORM standartini qanoatlantiradi. Moodle arxitekturasi modulli ishlash prinsipida bo‘lganligi sababli, uning imkoniyatlarini qo‘shimcha plaginlar orqali kengaytirish mumkin. Ta’lim(o‘qish)ni boshqarish tizimi -o‘quv faoliyatini boshqarish tizimining asosi (inglizcha Learning Managment System) bo‘lib, umumiy kirish huquqini ta’minlaydigan o‘quv on-line materiallarni shakllantirish, boshqarish va tarqatish uchun qo‘llaniladi. Kurs yaratuvchisi uchun vizual o‘quv muhitida ta’lim berish ketma- ketligi asosida materiallarosonlik bilanyaratiladi. Tizim tarkibiga turli ko‘rinishdagi individual materiallar, kichik guruhlarda ishlash uchun loyihalar va barcha talabalar uchun mazmundor hamda kommunikativ komponentalarga asoslangan o‘quv elementlari kiradi. Bu bepul tarqatiladigan dasturiy majmua o‘zining funksional imkoniyatlari, o‘rganishdagi soddaligi va ishlatishdagi qulayligi bilan elektron o‘qitish tizimlaridan foydalanuvchilarning ko‘pgina talablarini qanoatlantiradi. Moodle masofaviy o‘qitish jarayonini to‘la qo‘llab-quvvatlash uchun keng doiradagi imkoniyatlarni beradi- o‘quv materiallarini turli usullarda berish, bilimlarni tekshirish va o‘zlashtirish nazorati alohida ta’kidlab o‘tish maqsadga muvofiq. Moodle da 15 turdagi interaktiv o‘quv materiallari mavjud bo‘lib, ularning soni oshib bormoqda. Kurs yaratuvchisi tizimning bunday imkoniyatidan foydalangan holda o‘qitiladigan fanni talabalarga (bilim oluvchilarga) interaktiv ko‘rinishda taqdim etish imkoniyatini yaratadi. Xususan:
SCORM yoki AICC standart paketlari. Bu o‘quv materiallari orqali bilim oluvchining o‘rganilayotgan o‘quv kontent ustida bajaradigan xarakatlarini tizim (LMS bizning misolimizda Moodle) ga hisobot ko‘rinishda yuborib turadi. Masalan bilim oluvchi kontentda mavjud bo‘lgan slayd(bet)larning hammasi bilan tanishgan yoki tanishmaganligi, har bir slayd(bet)ni talaba qancha vaqt davomida o‘rganganligini, bu standartda (ya’niy SCORM yoki AICC) yaratilgan o‘quv kontentni boshqa LMS tizimiga eksport qilish imkoniyati ham mavjud. Hozirgi vaqtda mavjud bo‘lgan taniqli mualliflik uskunalarining (authoring tools) ko‘pchiligi yaratiladigan o‘quv kontentni aynan SCORM yoki AICC standarti ko‘rinishda eksport qilish imkoniyati mavjud. LMS tizimlari uchun elektron ta’lim resurslarini aynan SCORM yoki AICC standart paketlari asosida yaratish tavsiya etiladi Wiki (Viki) - bir nechta foydalanuvchi tomonidan elektron materiallarni qo‘shishi, kengaytirishi va o‘zgartirish imkoniyatini beruvchi, Veb 2. Konsepsiyasi asosida yaratilayotgan hujjat ustida bir vaqtda hamkorlikda ishlash imkoniyatini beradi. So‘rovlar - tizimdagi foydalanuvchilar orasida o‘quv maqsadidan kelib chiqqan holda har xil ko‘rinishdagi so‘rovlarni tashkillashtirish imkoniyatini beradi. Ma’lumotlar bazasi - o‘rganilayotgan fan bo‘yicha ma’lumotlar bazasini xamkorlikda yoki yakka tartibda shakllantirish imkoniyatini beruvchi modul. Glossariy - kursning barcha hujjatlari bo‘yicha havolalarni avtomatik tashkil qiladigan ta’riflar ro‘yxati. Agar ta’rif glossariyga kiritilgan bo‘lsa, u holda agar u kurs matnlarida uchrasa, havola glossariyning yordamchi elementiga avtomatikta’minlanadi. Yaratilgan glossariy orqali elektron nazorat turlarini tashkillashtirish imkoniyatini beradi. Topshiriq - o‘qituvchi javobni elektron ko‘rinishda olish uchun ishlatish mumkin (ixtiyoiy formatda). Ma’ruza - har bir sahifasi talaba javob berishi lozim bo‘lgan savol bilan tugaydigan sahifalar to‘plami. Javobning to‘g‘riligiga bog‘liq holda, talaba keyingi sahifaga o‘tadi yoki oldingi sahifaga qaytadi. Bu ta’lim yo‘nalishini aniqlashni va o‘qitiladigan fan tushunarsiz bo‘lib qolmasligini ta’minlaydi. Shu bilan bir qatordata’limni individulalashtirish imkoniyatini beradi. Bu turdagi o‘quv element orqali bilim oluvchining shaxsiy tayyorgarligidan kelib chiqqan holda o‘rganilayotgan o‘quv kursi tizim orqali tanlab beriladi. Sharh - kurs sahifasidagi ixtiyoriy matn va grafika. Ish daftari - berilgan mavzu bo‘yicha talaba fikrini bildiradigan joy. Resurs - avtomatik tasvirlanadigan turli fayllarni yuklash va tasvirlash vositasi. Masalan, ma’ruza audioyozuvini yuklashda u mediapleyr sifatida tasvirlanadi. Seminar - qatnashchilar bir-birining ishini baholaydigan topshiriq. Testlar - turli variantli testlar to‘plami. Savollar bir nechta variantli javoblardan, to‘g‘ri/noto‘g‘ri tanlovdan, qisqa matnli javobdan va boshqalardan iborat bo‘lishi mumkin. Forum - forumning 3 ko‘rinishi mavjud (savol-javob, hammaning o‘z mavzusi, standart muzokara). Chat - real vaqtdagi muzokara olib borish imkoniyatini beradi. Moodle ning asosiy yutuqlari: Keng tarqalgan: > 160 mamlakatda 72 xil tilda(o‘zbek tilini ham qo‘shgan holda) 37.000 versiyasi joriy qilingan Yuqori hajimda(masshtabda):> Oksford universiteti (OUUK ), Kaliforniya universiteti (HSU California ) va Yangi Zelandiya ochiq Politexnik (Open Polytechnic NZ) markazlari tomonidan 100,000 dan ortiq foydalanuvchilar qayd etilgan Bepul imkoniyat: GPL Code(kog) ta’lim maskanlariga litsenziya uchun hech qanday haq to‘lamasdan, uzoq muddatli egalik qilish, hatto kelgusida yangilab turish imkonini beruvchi qurilmani o‘rnatishga ruxsat beradi Internetga asoslangan o‘quv muhiti: tartiblashtirilgan o‘quv mashqlari va o‘quv mazmuni bilan ta’minlash O‘qishni Boshqaruv Tizimi(O‘BT): Kursning dizayni va o‘tkazilishini qo‘llab quvvatlash (tyutorlik, monitoring va sertifikatsiya) Boshqa LMS lar singari IMS, SCORM va boshqa standartlarni qo‘llab quvvatlaydi.Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, boshqa LMS tizimlarga qaraganda eng ko‘p qo‘shimcha plagin va modullari mavjud bo‘lgan dasturiy majmua aynan, Moodle dasturiy majmuasi hisoblanadi. Ochiq kodli Moodle dasturiy majmuasi o‘quv jarayonini boshqaruvchi Web ga yo‘naltirilgan maxsus tizim bo‘lib, internet (interanet) tarmog‘ida foydalanishga mo‘ljallanilgan. Tizimni yaratishda ochiq kodli dasturiy ta’minotlardan foydalanilgan. Uni ishlatish uchun ma’lumotlar omborini boshqarish dasturi ( MySQL yoki PostgreSQL), PHP protsessori, Web xizmati dastur (Apache yoki IIS) lari sozlangan server zarur. Opersion tizim sifatida ixtiyoriy keng tarqalgan tizimlardan biridan foydalanish mumkin (Windows, Linux, Mac OSX, Novwll Netware). O‘quv moduli yozilayotgan vaqtda tizimning barqaror versiyasi moodle 2.8. Tizimning rasmiy internet manzili:http://www.moodle.org Administrator interfeysi Moodle tizimida ishlash uchunmaxsus veb oyna(qaytnoma) orqali mijozlarning a’zo bo‘lishlari kerak, shu maqsadda tizim har bir mijozni qayd etishi lozim bo‘ladi. Tizim orqali o‘quv kursiga kirish ikki hil usulda amalga oshiriladi: Mijoz elektron pochta orqali o‘zi qaydnomani to‘ldirish yo‘li bilan; Administrator orqali qaydnomani to‘ldirish. 5-rasm. Kursga kirish qadamli (bosqichli) ko‘rsatma. MOODLEo‘qituvchilarini sayt orqali administrator anketa to‘ldirib a’zolikka kiritadi. MOODLE studentlarini esa tashqi ma’lumotlar ombori orqali ro‘yhatdan o‘tadi. Ro‘yhatdan o‘tish vaqtida MOODLEHUHr ma’lumotlar omborida olinganlar ma’lumotlarga ko‘ra talabaning identifikatsiyasi o‘tkaziladi. Ro‘yhatdan o‘tish uchun belgilangan joylarda talabalar qo‘yida ko‘rsatilgan anketani to‘ldirishlari talab qilinadi ► >gЫ I ► Vanji lu-ia. zr.2iya | OfjebBfcclw flux] EI
6-rasm. Ro‘yhatdan utish uchun anketa Ruyhatdan o‘tgan talaba o‘quv jarayoniga qatnashishi uchun kurs administratori yoki kurs o‘qituvchisi (tyutori) tastiqlashi kerak bo‘ladi, bu tasdiqlash elektron pochta orqaliamalga oshiriladi. Biz yaratgan MOODLE tizimigaAdministrator sifati kirish uchun administrator uchun berilgan parolni qo‘yida keltirilgan oynaga kiritish kerak bo‘ladi. 7-rasm. Administrator sifatida kirish oynasi. Tizim administratori “Sayt boshqaruvi” tizimida foydalanuvchilar, Kurslar, baholar, Joylashuv, Til, Modullar, Himoya, Tashqi ko‘rinish, Oldingi sahifa, Server, Tarmoq va Hisobotlar bo‘limlari bilan ishlash imkoniyatiga ega bo‘ladi. Bu panel tizimning asosiy paneli hisoblanib, o‘quv jarayoni qanday kechishidan tortib masofadn o‘qitish tizimini pullik qilish imkoniyatigacha o‘zgartirish imkoniyatiga ega.
rasm. Administratorning MOODLE tizimini boshqaruv tizimi Sayt boshqaruvining “Foydalanuvchilar”bilan ishlash paneli qo‘yidagi elementlardan tashkil topgan Sayt boshqaruvi T ► Administratorga e'lon & Foydalanuvchilar & Identifikatsiya (aniqlash) »identifikatsiya (aniqlash)ni boshqarish E-mail - autentifiktsiya Faqat qo'lda kiritilgan hisob yoiuvlari Kirish yo'q Tashqi ma'lumotlar bazasini ishlatish :S Foydalanuvchl yozuvl rasm. “Foydalanuvchilar” bilan ishlash paneli Sayt boshqaruvi »Admin istratorga e'lon bJ Foydalanuvchilar & Kurslar BKurslarnl qo'snisWtahririash * Royxatdan o'tish ■ Course default settings 1 Kiirs so'rovi 1 Zaxira sifatida saqlanganlar(Havsizlik maqsadida) © Baholar » umumiy sozlovlar » Baho kategoriyasi sozlovlari »Bano punktlari sozlovlari 1 Shkalalar 1 Harflar Hisobot sozlovlarii D Joylashuv tUuylashuv sozlovlari » Vaqt sohasini yangilash rasm. “Kurslar”, “Baholar” va “Joylashuv” bilan ishlash paneli “Kurslar”paneli orqali yangi o‘quv kurslarni qo‘shish/ tahrirlash, yaratilgan kurslarga ro‘yhatdan o‘tishning traektoriyalari belgilash mumkin bo‘ladi. Shuningdek “Kurslar” paneli orqali tizim administratori Kurs bo‘yicha so‘rovlarni o‘tkazishiva yaratilgan kurslarni xavfsizlik maqsadida zahiraga saqlab qo‘yishi mumkin bo‘ladi. Tyutor (o‘qituvchi)interfeysi MOODLE tizimiga yangi kurslarni yaratish, talabalarga tegishli yordamlar va maslahatlar berish ma’suliyatini tyutor (kurs o‘qituvchisi) bajaradi. Kurs o‘qituvchisi yaratilajak o‘quv kursini qanday kommunikatsiya elementlari (chat, forum) mavjud bo‘lishligini o‘quv jarayoni qanday traektoriya orqali amalga oshirish jarayonini tashkillashtirish imkoniyatiga ega. Tyutor (o‘qituvchi)ning kursni tahrirlash oynasi keltirilgan bo‘lib, “Elektron pedagogika”fani misolida o‘quv jarayoni tashkillashtirilgan. 11-rasm. Tyutor (o‘qituvchi)ning kursni tahrirlash oynasi O‘quv jarayoni10 xaftalik ko‘rinishda keltirilgan. Kurs o‘qituvchisi har bir o‘quv jarayoniga tegishli topshiriqlarni maxsus e’lonlar oynasi orqali yoki avtomatik ravishda har bir foydalanuvchining shaxsiy elektron pochtasiga jo‘natishi mumkin bo‘ladi. Kurs elementini qo'shish... Anketa Chat
Dars Forum
Glossariy Ma'lumot ombori Scorm/AICC So'rov
Test Topshiriqiar Fayllarni yuklashni kengaytirilgan shakli Saytdagi matnfJavob bT" tekst holatida) Oddiy faylni yuklash Saytdan tashqaridagi faoliyatf Javub v’" saytdan tashqari) Wiki Kurs elementini qo'shish... i 12-rasm. Kurs elementlarini qo‘shish oynasi Shuningdek kurs o‘qituvchisi(tyutori) o‘quv jarayonidan kelib chiqqan holda qo‘yida ko‘rsatilgan kurs elementlarini har bir haftalik mashg‘ulotlariga integratsiyalashtirishi mumkin bo‘ladi. Xususan, chat, Anketa, Dars modeli, Forum, Glossariy, Ma’lumotlar ombori, Scorm/AICC, So‘rovlar, test topshiriqlari va Web2 elementlari bo‘lmish Wiki elementlarini kiritish imkoniyatiga ega бўлади. Boshqarish O'rnatishlar Rollarni tayinlash Baholar
1=s Guruhlar Rezerv nusxa olish Tikiash
Tozalashfdastlabki holatiga qaytarish)
& Fayliar 3 Foydalanuvchi haqida 13-расм. Тьюторнинг бошқарув панели MOODLE tizimiga o‘quv jarayoniga oid o‘zgartirishlarni “Boshqarish” paneli orqali qo‘yidagi amallarni bajarish mumkin: kursni tahrirlash, o‘rnatishlar, rollarni tayinlash, baholar, guruhlar, kursni rezerv nusxa olish, kursni tiklash, import, hisobotlar, savollar va kursga oid faylar shuningdek, foydalanuvchilar haqida ma’lumotlarni olish mumkin bo‘ladi Kursda o‘qituvchi kalendar blokini joylashtirishi mumkin. Kalendarda bugungi kun ramka bilan belgilanib, qolgan kunlar har xil rangli bo‘lishi mumkin, sababi u kunlarga nimadir belgilangan bo‘lishi mumkin. Har bir foydlanuvchikalendardan foydalana olishi mumkin, xuddi
O‘qituvchiga shart emas har doim ma’lumotlarni kiritib turish, chunki tizim o‘zida belgilangan doimiy xabarlar va ma’lum kunlarni o‘zi avtomatik tarzda qo‘shib boradi. Agarda ma’lum bir kunda belgilangan ma’lumotni ochish kerak bo‘lsa, u holda shu kunga kursorni keltirib tugmachani bosish kifoyadir. Shu zahoti shu kun bilan bog‘liq ma’lumotlar ochiladi. Xabarlar almashinuvi alohida blokda berilgan. Unda muloqotchilar Tyutor tomonidan ro‘yhatini sozlash mumkin. Undan tashqari xabarlarni tekshirish, kuzatish va ularni ta’qiqlab qo‘yish mumkin. Ma’lumotlar almashinuvi blokida ma’lumotlar soni va har bir o‘quvchining xabarnomalarisoni ko‘rsatiladi. MOODLE tizimida o‘quvchilari o‘quv jarayonini boshlashlari bilan bilan: materiallarni ko‘rish, topshiriqlarni bajarish,testda ishtirok etish va barcha harakatlarini hisobga olish uchun batafsil jurnal yurita boshlash funksiyasi ishga tushirilgan. Elektron pedagogika: Barcha ishtirokchilar, Barcha kunlar (UTC+4) Elektron pedagogika ig Barcha ishtirokchilar T | | Barcha kunlar —IG Barcha mashql I Display on page Bu loglarni ol| (297) yozuvlarini ekranga chiqarish. Sahifa: 1 2 3 (Keyingisi)
16-rasm. Hisobot jurnalining ko‘rinishi Sahifaning yuqori qismida jurnal filtri parametrlarini berish mumkin: -kurs nomi; -guruh; -ishtirokchini; Mashg‘ulot,kursning interfaol elementi yoki resursi. Agar kursda faollik katta bo‘lsa,jurnalda qayd etilgan voqealar bir nechta sahifada joylashishi mumkin. Uni qisqartirish uchun filtrni aniqlashtirish mumkin.Masalan, faqat guruh emas,balki kursning aniq ishtirokchisi yoki aniq kunni olish mumkin. Jurnalda quyidagi axborot qayd etiladi: -voqea sanasi va vaqti ; -Kurs ishtirokchisi IP adresi (manzili); -kurs ishtirokchisi tomonidan bajarilgan amal; -qo‘shimcha axborot. Shunday qilib, MOODLE tizimida o‘quvchilar faoliyatini kuzatish uchun foydalidir. Hisobot jurnali orqali o‘quvchilarning qaysilari kurs materiallarini o‘rganmoqda,kimlar esa biror marta ham kursga ko‘z tashlamaganligini nazorat qilish mumkin. Ba’zi holatlari o‘qituvchilar reyting oynasini tuzishi mumkin va reyting oynasiorqali har bir talaba o‘zining reyting natijalarini ko‘rishi mumkin. Reytingda talabaning mashqlarni bajarishiga, aktivligiga va o‘qish statistikasi hisobga olinadi. Testdan o‘tish uchun testni kurs elementlaridan tanlash lozim. Agarda kurs ko‘p sahifalardan tashkil topgan bo‘lsa, u holda testlar bo‘limini tanlash mumkin. “Testlar”ni ustiga sichqonchani keltirib tugmachani bosib va testlar oynasi ochiladi. Ulardan mos bo‘lgan, yoki o‘qituvchi tomonidan belgilangan testni aniqlab yechish mumkin. MOODLE tizimida o‘ziga testlar majmui mavjud bo‘lib, har bir o‘qituvchi o‘ziga xos testlar tuzishi mumkin: vaqtiga, chegaralangan marotaba ishlash va taxminiy savollar tanlash bilan ifodalanadi. Moodle ishlash malaka va ko‘nikmni shakllantirish uchun ishchi muhitni
Moodle da o‘quv jarayonini tashkillashtirishni o‘rganish uchun Moodle bilan ishlash kerak. Shu sababli tizimda ishlash uchun avval Moodle ning ish joyini tashkillashtirish kerak.
Sizning shaxsiy kompyuteringizda Moodle lokal ko‘rinishda o‘rnatilgan bo‘lishi mumkin Siz ishlayotgan OTM Moodle o‘rnatilgan bo‘lishi va sizga tizimga kirish uchun login va parol bilan ta’minlangan bo‘lishingiz mumkin. Internet muhitida ma’lum bir axborot tizimlari (servislar) orqali Moodle ni o‘rnatilgan versiyasi bilan to‘g‘ridan to‘g‘ri ishlashingiz mumkin. Ayrim tizimlar bepul ishlash imkoniyatini beradi ayrimlari esa 30 kun davomida MOODLE imkoniyatlari bilan to‘liq tanishish imkoniyatini yaratadi. Bu o‘quv modulida moodle ishlash ko‘nikmasini shakllantirish uchun va tizim orqali tinglovchilarning o‘zlarining shaxsiy o‘quv kurslarini yaratishlari va yaratilgan kursni taqdimot etishlari uchun yetarli bo‘ladi deb hisoblaymiz. Biz bu o‘quv modulimizda 3- bandda keltirilgan yo‘l orqali ishlashni o‘rganamiz. Internet muhitida Moodle o‘quv jarayonini tashkillashtirish imkoniyatini beruvchi axborot tizimlari bir nechatasi mavjud. Bu axborot tizimlari foydalanuvchiga Moodle barcha xususiyatlari bilan tanishish imkoniyatini beradi. OMMAVIY ONLAYN OChIQ KURSLAR5 Oxirgi ikki asrda o‘rganiladigan bilimlar shunchalik darajada kengayib kettiki, oldingi olimlarni qomusshunos, qomusiy olim deb atashga majbur bo‘lyapmiz. Nega? Hozir hech ham bir vaqtni o‘zida falakshunoslik, jo‘g‘rofiya, fizika, kimyo, tibbiyot, matematika, falsafa va hokazolarni o‘rganib bo‘lmas darajaga yetdi. Fundamental fanlar bilan birga gumanitar, insoniyat, jamiyat bilan bog‘liq bilimlar ko‘paydi. Barchasi faqat insoniyat rivoji, qulayligi, og‘irini yengil qilish uchun xizmat qilishiga qaratilmoqda. XXI asrni bemalol texnologiyalar va u bilan bog‘liq bilimlar asri deya olamiz. Bilimlarni o‘rganish turlari, yo‘llari, usullarini kengaytirib yuborgan asr. AQShning Stenford universiteti, Massachuses Texnologiya instituti (MTI) kabi bir necha nufuzli oliy o‘quv yurtlari bepul “onlayn” kurslarini taqdim etmoqda. Tajriba tariqasida ilk bor tashkil etilayotgan mazkur darslar dunyoning barcha davlatlaridagi talabalar uchun ochiq. Qizig‘i shundaki, ushbu kurslarda o‘qish mutlaqo bepul va ularni muvaffaqiyatli tamomlaganlarga diplom (sertifikat) ham beriladi (ayrim kurslar tekin sertifikat berishadi lekin ko‘p kurslarda ma’lum bir tulovdan keyin sertifikat olish mumkin). Internet orqali o‘quv materiallarini bepul va erkin tarqatishga mo‘ljallangan “Ochiq darsxona” (Open courseware) deya nomlanuvchi elektron tizim bundan o‘n yilcha muqaddam MTI tomonidan tashkil etilgan edi. Shundan so‘ng yuzlab boshqa kollej va universitetlar ham o‘quv materiallarini internetga barcha uchun bepul va ochiq qo‘yish amaliyotini yo‘lga qo‘ydi. Bugunga kelib MTI va Stenford universiteti ushbu amaliyotni yangi bosqichga ko‘tarishga qaror qildi. Ular endi nafaqat kursda o‘tiladigan materiallarni, balki darsning o‘zini ham bepul taqdim etishmoqda. Stenfordda kompyuter bo‘yicha ikki mutaxassis dastlab “Sun’iy intellekt faniga kirish” (Introduction to Artificial Intelligence) nomli bepul “onlayn” kurs tashkil etdi. Dunyoning 190 dan ortiq mamlakatidan jami 160 mingdan ziyod talaba kursga yozildi. Ko‘ngillilar yordamida kurs materiallari qisqa muddat ichida dunyoning 44 tiliga tarjima ham qilindi. Ishtirokchilarning 23 ming nafari kurs materiallarini to‘liq tamomlab, imtihonlardan muvaffaqiyatli o‘tdi hamda ushbu kursni bitirganlik to‘g‘risidagi guvohnomaga ega bo‘ldi. 2012-yil Stenford universiteti yana beshta bepul “onlayn” kursni tashkil etdi. Ularda o‘qiyotgan talabalar soni yarim millionga yaqinlashgan. Bu borada Massachuses Texnologiya instituti ham faollik ko‘rsatmoqda. O‘quv yurti tashabbusi bilan internet orqali bepul darslar beradigan “MITx” nomli yangi notijorat tashkiloti tuzildi. "MITx" qoshida ochilgan birinchi kurs - “Sxemalar va Elektronika” darsida qatnashish uchun yuz mingdan ziyod talaba ro‘yxatdan o‘tdi. "MITx" internet sahifasida yozilishicha, ro‘yxatga yozilganlarning kamida 20 ming nafari dars mashg‘ulotlarida to‘liq va faol ishtirok etmoqda. Prinston universiteti, Berklidagi Kaliforniya universiteti, Michigan An-Arbor hamda Pensilvaniya universitetlari ham hamkorlikda bepul "onlayn" kurslarini tashkil etmoqda. Ushbu kurslar "Coursera" deb nomlangan internet saytida jamlangan. "Coursera"dan kurslarni nomlari va yo‘nalishi bo‘yicha yoki ularni taqdim etayotgan universitetlar bo‘yicha qidirib topishingiz mumkin. Bepul darslarni taqdim etuvchi yana bir sayt "Udacity" bo‘lib, u ham "Coursera" bilan birgalikda Stenford universiteti mutaxassislari tomonidan bunyod etilgan.
26-rasm. Ommaviy onlay ochiq kurslarda tashkillashtirilgan kurslarning ko‘rinishlari Dunyoning nufuzli universitetlari taqdim etayotgan ushbu bepul "onlayn" kurslari:
Coursera.org - https://www.coursera.org/ EdX - https://www.edx.org/ Udemy - https://www.udemy.com/ LinguaLeo - http://lingualeo.ru/ busuu - http://www.busuu.com/enc/ • TED - http://www.ted.com Coursera. Rasmiysayti:www.coursera.org Ushbuingliztilidagiloyihaharxilbilimlarbosqichibo‘yichakurstizimlari nio‘tkazadiganuniversitetlarbilanhamkorlikqiladi. Tinglovchilarfaqatginakurslarnioqibginaqolmasdan, kursdoshlaribilangaplashaoladilar, Coursera OOOKtestlarvaimtihonlartopshiradilar.
Bir kuni MIT va Garvardni bitirgan qobiliyatli talaba Salmanxan boshqa shaharda yashaydigan kichkina amakivachchasini matematika fanidan qiynalishini bilib qoladi. U «YouTube» saytiga videodarslarni joylashtirib, unga yordam bermoqchi bo‘ladi va mashhur bo‘lib ketadi. Endi Khan akademiyasi saytida har xil mavzudagi 42000 dan ortiq bepul mikroma’ruzalar bor. Ulardan ko‘pchilig rus tilida ham mavjud. Garvard Universiteti hamda Massachuses Texnologiya Instituti birgalikda “barcha yoshdagilar va turli millat vakillari uchun tekin, internet orqali interfaol ta’lim olishlari uchun” notijoriy tashkilot tashkil qilishdi. EdX - bir so‘z bilan aytganda, ta’lim platformasi, endi siz ingliz tilida Garvard Universiteti, MIT va yana Berkeley Kaliforniya Universitetlarida (hamda 2013-yildan Texas Universiteti ham qo‘shilmoqda) o‘rgatiladigan kurslardan bilim olishingiz mumkin.
Hozircha maskur EdX platformasida kimyo, tibbiyot, informatika, fizikaga oid kurslar qo‘yilgan. Intuit. Rasmiy sayti: www.intuit.ru Oliy ta’lim va ikkinchi oliy ta’limni olish imkoniyati mavjud bo‘lgan, shuningdek, professional qayta tayyorlash va malakani oshirish imkoniyatlarini taqdim qila oladigan yirik Rossiya internet- universitetidir. To‘liq o‘qish pullik, ammo intuit saytida turli sohadagi: informatika, fizika, matematika, iqtisodiyot va falsafa bo‘yicha 500 dan ortiq kurslarni bepul o‘qish (tinglash) mumkin. Hozirgi kunda ko‘pgina kurslar video darslar shaklida ham berilmoqda. Ta’lim kurslarini tugatganda bepul elektron sertifikat olish mumkin.
Bu yerda Yandex ma’lumotlar tashxisi maktabi ma’ruzalari joylashtirilgan. Uning asosiy maqsadi aynan Yandex uchun, shuningdek, AKT industuriyasida ma’lumotlarni tashxis qilish va qayta ishlash hamda internetdan ma’lumotlarni olish bo‘yicha malakali insonlarni tarbiyalashdir. Nazorat savollari
Masofali o‘qitishning nazariy va didaktik asoslari. Masofaviy ta’limni tashkil qilish usullari. Masofaviy ta’lim jarayonini amalga oshirish bosqichlari. Erkin va ochiq kodli ta’lim deganda nimani tushunasiz? LMS tizimlarining asosiy funksiyalari nimada? Moodle tizimida o‘quv jarayoninitashkillashtirish qanday amalga oshiriladi? Moodle tizimining imkoniyatlari. Ommaviy onlayn ochiq kurslarga misollar keltiring. Masofaviy ta’limning an’anaviy ta’limdan farqi? Masofaviyo‘qitishni tashkil qilish muammolari? Moodle tizimida o‘quv jarayoni qanday tashkillashtirish mumkin? MOODLE - abbreviaturasini keltiring. LMS va uning xususiyatlari? CMS va unga kiruvchi axborot tizimlariga misol keltiring. Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati E-learning: concepts, trends, applications. Corporation Trust Center by Epignosis LLC 2013. The pedagogy of the Massive Open Online Course: the UK view. Sian Bayne and Jen Ross, the University of Edinburgh. The Higher Education Academy, 2013. Evaluation of Evidence - Based Practices in Online Learning: A MetaAnalysis and Review of Online Learning Studies. U.S. Department of Education Office of Planning, Evaluation, and Policy Development Policy and Program Studies Service, 2010. Arafeh, S. The implications of information and communications technologies for distance education: Looking toward the future / S. Arafeh. — Arlington, VA: SRI International — Final Report. — 2004. Bates, A.W. Distance education in a knowledge-based society / A.W. Bates // A keynote address in the ICDE Conference on The Metamorphosis of Distance Education in the Third Millennium — Toluca, Mexico. — 2007. Bullen, M. Digital Learners in Higher Education: Generation is Not the Issue / M. Bullen, T. Morgan, A. Qayyum, // Canadian Journal of Learning Technology - 2011 — № 37(1). Donhue, B. Faculty and administrators collaborating for e-learning courseware / B.Donhue, L. Howe-Steiger // EDUCAUSE Quarterly — 2005 — №28 (1). — p.20-32. Henri, P. E-learning technology, content and services / P. Henri // Education and Training — 2001 — №43(4) — p.249-255. 2 Бу мавзуга оид махсус инфографикалар мавжуд бўлиб уларни https ://ru. pintere st. co m/vkhamidov/дан юклаб олишингиз мумкин. 3Мавжуд LMS тўлиқрўйихатини Vendors of Learning Management and E-learning Products,By Don McIntosh, Ph.D.(2013). For Trimeritus eLearning Solutions, Inc. http://www.trimeritus.com,Updated Nov. 20, 2013 данолишингизмумкин 4Бу мавзуга оид махсус инфографикалар мавжуд бўлиб уларни https://ru.pinterest.com/vkhamidov/ дан юклаб олишингиз мумкин. 5Бу мавзуга оид махсус инфографикалар мавжуд бўлиб уларни https://ru.pinterest.com/vkhamidov/ дан юклаб олишингиз мумкин. Download 407,78 Kb. Do'stlaringiz bilan baham:
|
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish