1-мавзу: маркетингнинг моҳияти, мақсади ва вазифалари режа

Narx
Н₂
Ноэластик талаб


Н₁



Talab
0
Т₂ Т₁
а

Narx

Н₂¹

Эластик талаб


Н₁¹


0

Talab
Т₂¹ Т₁¹
б
18-расм. Нарх қайишқоқлиги
Нарх қайишқоқлиги маълум бир бозорда белгиланган вақт давомида нархнинг ҳар хил даражасида қанча маҳсулот сотилишини кўрсатади. Кўпчилик ҳолларда нарх ортиши билан талаб пасаяди.
Нарх ва унинг ўзгариши натижасида вужудга келган талаб даражаси ўртасидаги боғлиқ талаб эгри чизиғи билан тавсифланади. қуйидаги расмда иккита талаб эгри чизиқлари келтирилди. Бу келтирилган расмлар маълумотларидан кўриниб турибдики, талаб ва нарх ўртасида тескари пропорционал боғлиқлик мавжуд, яъни нарх қанча юқори бўлса, талаб шунча паст бўлади ва аксинча нарх қанчалик паст бўлса, талаб шунча юқори бўлади.
Келтирилган расмда кўрсатилганидек, нархни Н1 дан Н2 га кўтарсак, у ҳолда талаб Т1 дан Т2 га ўзгаради. Бунда нархнинг ўзгариши талабнинг кўп даражада пасайишини вужудга келтирмайди. СҲу сабабли бундай талабни ноэластик талаб деб юритилади. Аксинча, 18-расм маълумотларида кўрсатилганидек нархнинг Н11 дан Н21 га кўтарилиши, талабнинг Т11 дан Т21 га пасайишини келтириб чиқаради.Бунда нархнинг ўша даражадаги ўзгариши талабнинг кескин пасайишини келтириб чиқарганлиги учун талаб эластик ҳисобланади. Шундай қилиб, талабнинг нарх эластиклиги нарх ўзгаришига харидорнинг сезгирлигини товарлар ҳажми нуқтаи назаридан аниқлайди. Талабнинг нархга боғлиқ ҳолдаги эластиклиги - бу товарнинг нархи бир фоиз ўзгариши натижасида уларнинг сотиш ҳажми ўзгаришининг фоизларда ифодаланишидир ва у қуйидагича аниқланади: