1-мавзу: маркетингнинг моҳияти, мақсади ва вазифалари режа

Сотишлар ҳажмининг ўзгариш фоизи
Талаб эластиклиги =
Нархнинг ўзгариш фоизи

Агар бозор бир хил эҳтиёжларни қондириш қобилиятига эга бўлган кўп сонли товар ва хизматлар билан тўйинган бўлса, талабнинг нарх эластиклиги бирдан катта бўлади. Талаб эластиклигини аниқлаш асосида сотиш ҳажмини ошириш учун нархларга қандай йўналишда таъсир етишни, рақобатчи сотаётган товар маркаларидан қайси бири кўпроқ бозор кучига эга эканлигини билиб олиш мумкин бўлади.

Нарх шаклланиши услубларини танлаш
Корхона товарга бўлган талабни, товар ишлаб чиқариш учун сарф бўлган ялпи харажатларни ҳисоблаб чиқиб ва рақобатчилар нархини ўрганиб, ўзининг товарига нарх шаклланиш услубларини белгилайди. Одатда, товарнинг нархи жуда паст ва жуда юқори ҳам бўлмасдан, балки шу икки кўрсаткич оралиғида бўлиши мақсадга мувофиқдир. Бунинг сабаби шундаки, паст нарх фойдани таминламайди, юқори нарх эса талабни шакллантирмайди.
Қуйидаги расмда корхона раҳбарининг уч мулоҳаза асосида ўз товарига нарх белгилаши келтирилган.

Жуда паст нарх	Мумкин бўлган нарх	Жуда юқори нарх
Бу нархда фойда олиш мумкин эмас	Маҳсулот Рақобатчи таннархлар нархи Товарнинг тенги йўқ хусусиятлари	Бу нархда талаб шаклланмайди

2. Нарх белгилашдаги асосий мулоҳазалар

Келтирилган расм маълумотларида кўрсатилганидек, товарнинг мумкин бўлган минимал нархи маҳсулот таннархи асосида аниқланса, мумкин бўлган максимал нархи эса товарнинг бошқа товарлардан фарқ қилувчи қандайдир тенги йўқ хусусиятлари асосида аниқланади.

Корхона нарх шаклланиши муаммосини ечар экан, у юқорида келтирилган мулоҳазалардан бирини танлаб иш кўради. Бунда корхона танланган услуб товарнинг аниқ нархини ҳисоблашда тўғри эканлигига ишониб фаолият юритади. Қуйидаги 19-расмда нарх белгилашнинг 3 хил усули кўрсатилган.