1-мавзу. “Макро ва микроиқтисодиёт” фанининг предмети ва мазмуни Режа

1.1
(а)
-чизма. Ишлаб чиқариш имкониятлари графиги
 
А 
Хв Хс Д Х 
.Е 
В 
С 
.F 

---

Ушбу чизмада бир-бири билан боғлиқ учта жиҳатни-ресурсларнинг 
чегараланганлигини; ҳар бир нуқта бўйича вариантларда ўзига хос ҳажмда 
ишлаб чиқариш мавжуд бўлишини ҳамда харажатлар ўзгаришини кўрамиз. 
Масалан, F нуқта маҳсулот ишлаб чиқариш имкониятларидан паст 
даражадаги ишлаб чиқаришни ифодалайди. Аксинча, Е нуқта бўйича юқори 
имкониятларда ҳам ишлаб чиқариш қуввати ҳамда ресурслар етишмайди. 
Ёки В ва С нуқталарни таққослаб курайлик: В нуқтани танласак, С нуқтага 
нисбатан истеъмол буюмларидан (Хв) камроқ ва ишлаб чиқариш 
воситаларидан (Ув) кўпроқ ишлаб чиқаришни танлаган бўламиз. Аниқроғи, В 
нуқтадан С нуқтага ўтишда қўшимча ΔХ=ОХс-ОХв истеъмол буюмлари 
ишлаб чиқаришни танлаймиз. Бироқ бу ҳолда ΔУ миқдорда ишлаб чиқариш 
воситаларини йўқотамиз (ΔУ=ОУв-ОУс). Яъни, ресурсларни истеъмол 
маҳсулотлари ишлаб чиқаришга қўшимча сарфлаб, шунга мос равишда 
истеъмол маҳсулотлари оламиз. Ҳудди шунча миқдордаги ресурслар ва 
имкониятларни ишлаб чиқариш воситалари яратиш имконидан маҳрум 
бўламиз. 
(ABCD) эгри чизиқ максимал имкониятни кўрсатар экан, ишлаб 
чиқариш ҳажмлари чегарасидан ташқарига (масалан, Е нуқтага), юқори ва 
ўнгга чиқариш мумкинми?» - деган савол туғилади. Агар янги техника ва 
технологик жараѐнлар халқ хўжалигининг барча тармоқларига баробар 
киритиладиган бўлса (1.1
(б)
-чизма) 
1.1
(б)
-чизма. Ишлаб чиқариш имкониятлари графиги 
АД эгри чизиғини ишлаб чиқариш имкониятларини характерловчи А1. 
Д1 эгри чизиғига кўчириш мумкин. У ҳолда ишлаб чиқариш воситалари ва 
истеъмол маҳсулотлари ишлаб чиқариш имкониятлари баробар, бир текис 
кенгаяди ва Е нуқтадаги ишлаб чиқаришга эришиш мумкин. 
У 
А1
А 
Д Д1 Х 

---

Агар янгиликлар ишлаб чиқариш воситаларига жорий қилинса, у ҳолда 
ишлаб чиқариш имкониятлари ишлаб чиқариш воситаларига қараб кенгаяди 
ва у қуйидагича кўринишда бўлади (1.1
(в)
-чизма).