1-Мавзу. "Корхоналарни ривожлантириш стратегияси" фанининг

иккинчи манба ишлаб чиқариш ва тадбиркорлик фаолияти 
билан 
боғлиқ. 
Ундан 
фойдаланиш 
самарадорлиги 
бозор 
конъюнктурасини 
билиш 
ҳамда 
ишлаб 
чиқаришнинг 
ривожланишини, доимий равишда ўзгариб турувчи бозор 
конъюнктурасига мослаштириш қобилиятига боғлиқ бўлади. Фойда 
миқдори корхонанинг маҳсулот ишлаб чиқариш бўйича йўналишини 
тўғри танлаш (доимий равишда талаб даражаси юқори бўлган 
маҳсулотни танлаш);
Шунингдек, 
молиявий 
ресурсларини 
шакллантиришда 
корхоналарга 
фойда 
келтирадиган 
асосий 
манбаларнинг 
шаклланишига эътибор қаратишимиз зарур. 
Корхоналарга фойда келтирадиган асосий манба ялпи 
даромаддир. Ялпи даромад товарларга қўйилган устама баҳо ва савдо 
чегирмаси ҳисобига шаклланади. Устама баҳо улгуржи баҳога 
нисбатан фоиз ҳисобида белгиланиб, истеъмолчилардан ундириб 
олинади. Агар корхоналар товар- ларни чакана савдо бўйича қабул 
қилсалар, у ҳолда корхоналар томонидан улар фойдасига савдо 
чегирмаси берилади. 
Корхонанинг ҳаракатда бўлган молиявий ресурсларининг асосий 
манбаи сифатида сотилган маҳсулот ёки хизмат нархи қатнашади ва 
тушумни тақсимлаш жараёнида унинг турли қисмлари пул 
даромадлари ва жамғармалари шаклини олади. Молиявий ресурслар, 

---

299 
асосан, фойда ва амортизация ажратмалари ҳисобига шаклланади. 
Шу билан бирга, молиявий ресурслар манбаларига эскирган мулкни 
сотишдан тушган даромад, барқарор пассивлар, турли мақсадли 
тушумлар киради. 
Корхонанинг молиявий ресурсларини ишлатиш қуйидаги 
йўналишлар бўйича амалга оширилади: 
1. 
Молиявий мажбуриятларни бажаришда тегишли молия-
бюджет тизимидаги органларга тўловлар (бюджетга солиқ 
тўловларини тўлаш, ишлатилган кредит учун фоизлар тўлаш 
ва бошқалар). 
2. 
Технологияни янгилаш, ноу-хау, ишлаб чиқаришни 
кенгайтириш 
ва 
бошқалар 
билан 
боғлиқ 
капитал 
харажатларга ўз маблағларини жалб этиш. 
3. 
Молиявий бозордан сотиб олинадиган қимматбаҳо 
қоғозлар учун молиявий ресурсларни жалб қилиш (акция, 
облигация ва ҳоказо). 
4. 
Молиявий ресурсларни ижтимоий рағбатлантириш 
хусусиятига эга бўлган пул фондларини ташкил этиш учун 
йўналтириш. 
5. 
Молиявий ресурсларни хайрия, ҳомийлик ва бошқа 
мақсадлар учун ишлатиш.