1-мавзу. Кириш. Замонавий компютерларнинг архитектурасининг ривожланиш тенденцияси. Режа

1-мавзу. Кириш.Замонавий компютерларнинг архитектурасининг ривожланиш тенденцияси.
Режа
1. Компьютер тизимлари ва уларнинг классификацияси.
2. Компьютер тизимлари архитектурасининг хусусиятлари.
3. Компьютер тизимларининг бошқариш жараёнидаги ўрни ва вазифалари
Компьютер тизими (КТ) деганда давлат стандартига кўра – ахборотни ўлчаш, уни шаклини ўзгартириш ва ишлаш учун мўлжалланган, функционал жиҳатидан бирлаштирилган, ҳамда истъемолчига, яъни фойдаланувчига у талаб қиладиган кўринишда ахборотни (маълумотни) тақдим этадиган тизим тушунилади.
Компьютер тизимлари – ўлчаш, ҳисоблаш ва бошқа ёрдамчи техник воситалар мажмуасидан иборат бўлади.
Компьютер тизимларини бажарадиган вазифа-ларига қараб тасаввур қилиш нисбатан осон бўлган қуйидаги хилларини келтириш мумкин:

1. 
   - ўлчашлар учун мўлжалланган компьютер тизимлари;
   
2. 
   - автоматлаштирилган бошқариш учун мўлжалланган компьютер тизимлари;
   
3. 
   - техник диагностика учун мўлжалланган компьютер тизимлари;
   
4. 
   - тасвирларни ишлаш учун мўлжалланган компьютер тизимлари ва ҳоказо бошқа-бошқа хилдаги хозирда ишлаб чиқарилаётган компьютер тизимларининг номлари ни келтириб бу рўйхатни давом эттириш мумкин.
   

Компьютер тизимлари – битта компьютерли, кўп компьютерли ва кўп процессорли тизимлар сифатида қурилади.
Компьютер тизимлари – тезкор (on line) ва тезкор бўлмаган (off line) режимларида ишлаши мумкин.
Компьютер тизимларини бошқариш – марказлаштирилган ва марказлаштирилмаган тарзда амалга оширилади.
Компьютер тизимларининг воситалари – бир жойга тўпланган ҳолда, ёйилган ҳолда, маълумотларни бир сатҳли ишлаш воситалари сифатида ва кўп сатҳли ишлаш воситалари сифатида қурилади.
Компьютер тизимларининг ички архитектураси
Таъриф : Компьютер тизими ахборот алмашиниш-ҳисоблаш жараёнларини амалга ошириш учун ташкил қилинган, таркибида битта ёки бир нечта компьютерлари ёки процессорлари бўлган, ҳамда ўзининг программа таъминоти ва ташқи қурилмалари бўлган бир тизимдир.
Ҳозирда кенг қўлланилаётган компьютер тизимлари учун эса – фойдаланувчиларга ҳар-хил кўринишдаги ахборотни йиғиш, сақлаш ва керакли жойга етказиб бериш хизматларини яхшилаш ва унинг сифатини ошириш ҳисобланади. Бу ерда кенг қўлланилаётган компьютер тизимлари деганда кўпчилик фойдаланувчилар бевосита мулоқот қиладиган қуйи қатламда жойлашган компьютер тизимлари назарда тутилмоқда.
Ахборотни ишлаш ва бошқариш жараёни тушунчалари ўзаро бевосита ва узвий боғлиқ бўлган тушунчалардир. Кибернетика фанида бошқариш сўзига берилган умумий таърифни қуйидагича ифодалаш мумкин: бошқариш, бу ахборотни маълум бир мақсадга йўналтирилган ҳолда ишлаш ва қайта ишлаш жараёнидир.
Бошқариш жараёнининг кенгайтирилган тузилиш чизмаси

Ахборот тизимининг бошқариш жараёнидаги ўрнини юкоридаги расмда келтирилган чизма ёрдамида тушунтириб бериш мумкин.

1. Ташқи омиллар (факторлар), масалан бозор ҳолати ҳақидаги ахборотлар, бор бўлган ресурслар, етказиб бериш муддатлари ва ҳоказо шуларга ўхшаш ахборотлар.
2. Юқори ташкилотлар томонидан белгилаб қўйилган қонун ва қоидалар ҳақидаги ахборотлар, ҳамда улар асосида ишлаб чиқилган бошқариш натижасида эришилиши керак бўлган мақсад ва вазифалар.
3. Бошқариш учун ишлатиладиган ахборотлар.
4. Объектнинг ҳолати ҳақидаги ахборотлар.
5. Объектнинг иш фаолияти натижалари ҳақидаги ахборотлар (тескари боғланиш).