1-mavzu. Kirish. Oziq – ovqat xavfsizligi muammosini asosiy yo‘nalishlari Mavzu rejasi

3. Oziq – ovqat maxsulotlari xavfsizligini baxolash texnologiyasi

Oziq – ovqat hom ashyosi va oziq-ovqat mahsulotlarini xavfsizligi ulardagi mikrobiologik, kimyoviy va biologik tabiatidagi antioziqaviy moddalarni miqdoriy yoki sifatiy salmog‘i bo‘yicha baholanadi. Oziq-ovqat mahsulotlari xavfsizligini baholash texnologiyasi 1.1-rasmda keltirilgan.

1.1 – jadval

Begona moddalar
Kimyoviy tabiatdagi	Biologik tabiatdagi
Toksik elementlar: qo‘rg‘oshin, kadmiy, simob, mishьyak, rux, mis, temir, qalay, xrom, nikelь	Mikotoksinlar: alьfatoksinlar B, G, M1, dezoksinivalenol (vomitoksin), T-2 toksin, zearalenon, patulin, oxratoksin A, sterigmatotsestin
Pestitsidlar: xlororganik, triazinlar, fosfororganik, piretroidlar, tiokarbamatlar	Antibiotiklar
Azotli birikmalar: nitratlar, nitritlar, nitrozoaminlar	Mikroorganizmlar: ichak tayoqchalari guruxi bakteriyalari, Proteus turidagi bakteriyalar, sulьfitredutsiyalovchi klostridiyalar, patogen mikroorganizmlar (jumladan salьmonellalar), achitqilar, mog‘orlar
Gistamin	Viruslar
Benz(a)piren	Gelьmintlar va sodda organizmlar
Polixlorlangan bifenillar	Xasharotlar - zararkunandalar
Gormonal preparatlar	-
Radionuklidlar	-

Kelib chiqishi o‘simlik va xayvonot bo‘lgan oziq-ovqat bilan odam organizmiga atrof muxitdan o‘rtacha 70 % ga yaqin turli tabiatdagi toksinlar kelib tushadi.

Sifatsiz ovqatlanish muammosi umum dunyo miqyosidagi tavfsifga ega. Amerika tadqiqotchilarini baholashlari bo‘yicha AQShda har yili sifatsiz oziq-ovqat iste’mol qilinishidan 33 mln odamlar kasallanishadi, bunda 9 ming holatlarda kasallik o‘lim bilan yakun topadi.
Axolining oziq – ovqat iste’moli bo‘yicha xolatidagi (oziq-ovqat statusi) buzilishlar ortiqcha tana vazni, semizlik, vitaminlar va selenni yetishmasligi kabi jiddiy oqibatlarga olib keladi. Aynan axoli oziq-ovqat statusini buzilishi va atrof – muxit va oziq-ovqat mahsulotlarini ifloslanishi o‘rtacha xayot davomiyligini qisqartiruvchi asosiy sabablardan biri hisoblanadi. O‘lim sabablari o‘rtasida, oldingidek, yurak-tomir, onkologik, gastroenterologik, yuqumli kasalliklar asosiy o‘rinlarni egallamoqda.