1-мавзу: Кириш. Иммунология фани (предмети) ва вазифалари

fiziologik jihatdan ahamiyati 
shundaki
, ayrim hujayralarning yo‘qotilishi jarayoni bevosita organizmning bir butunlikda 
mukammal tarzda funksiya bajarishini ta’minlaydi, jumladan apoptoz jarayoni nafaqat jarohatlanish 
davomida ishga tushishi, balki bu jarayon differensiatsiya omillari, neyro-trofinlar va gormonlar 
ta’siridagi fiziologik regulyasiya jarayonlari sifatida xam qayd qilinadi. 
«
Dasturlashtirilgan holatdagi hujayraning nobud bo‘lishi
» va «
apoptoz
»
atamalari odatda 
sinonim, bir xil ma’noga ega bo‘lgan atamalar sifatida qo‘llaniladi. Bunda dastlabki atama ko‘p 
holatlarda organizmning dastlabki erta rivojlanish bosqichlarida hujayralarning nobud bo‘lishi 
jarayonini tavsiflashda qo‘llaniladi, ikkinchi atama esa voyaga etgan organizmlarda turli xil patogen 
omillar (radiatsiya, gipoksiya, jarohatlanishlar, neyronlarning aktosomiyaga uchrashi, genotoksik 
xususiyatga ega bo‘lgan preparatlar) ta’sirida hujayralarning nobud bo‘lishi jarayolarini tavsiflashda 

---

qo‘llaniladi. Bu ikkala jarayonlarning amalga oshish mexanizmlari o‘zaro o‘xshash hisoblanib, 
ayrim farqlanishlarga xam ega hisoblanadi. 
Apoptozning morfologik va biokimyoviy belgilari 
Apoptoz
atamasi tadqiqotlarda morfologik o‘zgarishlarni kuzatish davomida yuzaga kelgan 
bo‘lib, bunda hujayralarning nobud bo‘lishi jarayonida plazmatik membrananing shishib chiqishi, 
navbatdagi bosqichda hujayralarning «apoptik tanachalar» (
aro 
– ajralish, 
ptosis
– susayish) 
ko‘rinishida membranalarning alohidalanishi kuzatiladi.
Apoptik tanachalar qo‘shni hujayralar tomonidan fagotsitozga uchraydi, nobud bo‘layotgan 
hujayralarning ichki qismida mavjud moddalar tashqi muhitga chiqadi va shu sababli bu sohada 
shamollash ko‘rinishidagi reaksiya yuzaga keladi. 
Nekroz jarayonidan farq qilib,