1-мавзу. Кўчмас мулк объектлари ва улардан фойдаланишни ташкил этишнинг илмий-назарий масаллари

Бошқарув объектлари бўлиб нафақат турли хил қўлланиш соҳаларига тегишли (турар жой, офис, ишлаб чиқариш, омборхона ва ҳ.к.) алоҳида бинолар ва ҳамма турдаги мулк шаклларига тегишли мулкий мажмуалар, балки уларнинг тегишли тизимлари – мамлакат ёки вилоятнинг бутун уй-жой фонди (муниципал, хусусий ва ҳ.к.), ер фонди ва бошқалар ҳам ҳисобланади.
Бошқарув субъектлари - кўчмас мулк муносабатларининг барча иштирокчилари бўлиб, уларга: мулкдорлар, фойдаланувчилар, ижарачилар, инвесторлар, риэлторлар, ваколатли давлат органлари ва инфратузилма ташкилотлари киради.
Кўчмас мулк объектларини бошқариш ташқи ва ички бўлиши мумкин. Ички бошқарув – кўчмас мулк бозори иштирокчиси бўлган ҳар бир ташкилот фаолиятини унинг меъёрий ҳужжатлари (устави, қоидалари, қонунлари, қўлланмалари) билан тартибга солишдир.
Ташқи бошқарув давлат ва унинг ваколатли органлари, ҳамда халқаро келишувлар томонидан кўчмас мулк бозори иштирокчиси бўлган ташкилотлар ҳаракатларининг меъёр ва қоидаларини белгиланишидир.
Кўчмас мулк объектларини бошқаришни амалга оширувчи субъектлар томонидан бошқаришнинг тўртта тури ажратиб кўрсатилган:

• 
  бажариладиган вазифаларга мувофиқ равишда турли хил давлат органлари ва ташкилотлари томонидан республика, вилоят ва муниципал даражаларда кўчмас мулк бозорининг давлат томонидан тартибга солиниши;
  
• 
  профессионал иштирокчилар ва уларнинг бирлашмалари – риэлторлар ассоциацияси томонидан кўчмас мулк бозорининг тартибга солиниши;
  
• 
  жамоат таъсири – микрорайонлар аҳолисининг фикрлари ва у ёки бу кўчмас мулк объектлари билан операцияларга нисбатан жамият кенг қатламининг реакцияси (мисол учун, давлат мулкини кўпонли хусусийлаштириш жараёнининг ҳамма томонидан рад этилиши), жамоат таъсири кўп ҳолларда меъёрий ҳужжатлар, қонунлар ва ҳ.к.лар қабул қилинишига асос бўлади.
  
• 
  аниқ кўчмас мулк объектини бошқариш.
  

Кўчмас мулк объектларини бошқариш жараёнида қуйидаги вазифалар амалга оширилади:

• 
  прогнозлаш, мақсадни белгилаш ва уларга эришиш стратегиясини танлаш;
  
• 
  режалаштириш ва лойиҳалаш;
  
• 
  рўйхатдан ўтказиш, баҳолаш ва ҳисобга олиш;
  
• 
  эксплуатация ва солиққа тортиш;
  
• 
  назорат ва тасарруф этиш, режани тўғрилаш.