1-mavzu: kasb psixologiyasining predmeti reja

Eksperiment metodining asosiy farqi va afzalligi shundan iboratki, bunda
tadqiqotchi o’z hoxishi bilan qandaydir psixik jarayon yoki xususiyatni yuzaga
keltirib psixik hodisaning tashqi sharoitga bog’liqligini tekshirib ko’rishi mumkin.
Eksperiment metodining ana shu afzalligi uning psixologiyada keng qo’llanilishi
bilan tushuntiriladi. Empirik, ya’ni tajriba yo’li bilan qo’lga kiritilgan faktlarning
asosiy ko’pchiligi psixologiyada eksperimental yo’l bilan olingandir. Biroq har
qanday tadqiqot qilinadigan vazifalarga eksperimentni qo’llab bo’lmaydi. Masalan,
agarda psixik jarayonlar va funksiyalar ko’proq eksperiment yo’li bilan o’rganilsa,
shaxsning birmuncha sodda xususiyatlari (temperament, qobiliyatlar) ham shu
metodda o’rganiladi. Lekin xarakterning va qobiliyatlarning murakkab turlarini hali eksperiment metodi bilan o’rganib bo’lmaydi.
Suhbat metodi. Bu metod tadqiqotning turli bosqichlarida qo’llaniladi:
masalan, dastlabki tanishish bosqichida ham boshqa metodlar, ayniqsa, kuzatish
metodi orqali qo’lga kiritilgan xulosalarni aniqlashda qo’llaniladi. Suhbat
metodidan mohirlik bilan foydalanish juda qimmatli natijalarga erishishga yordam
berishi mumkin.
Sukut saqlab butun e’tibor bilan tinglash ogohlik hamda ziyraklikni
oshiruvchi va jalb qiluvchi faol bir jarayondir. Ijobiy tinglashning boshqa bir
tomoni albatta shuki, turli maqsadlar yo‘lida turli usullarni qo‘llashdir. Bizning
tinglashimiz qanchalik jadal bo‘lsa, qanday,qachon va qay tarzda javob berishni
shunchalik yaxshi bilamiz. Aniq biror usulda javob berishning turli yo‘llari va sabablari mavjud. Odatda o‘qituvchi nafaqat ilmiy maqsadlarni balki guruhning boshqa muhtojliklari jumladan har bir o‘rganuvchining o‘z-o‘ziga ishonch va bilim darajasini ham hisobga olsa kerakli javob yuzaga keladi. Turli javoblar yakka talaba va guruhning umumiy kayfiyati uchun turli oqibatlarga olib keladi. Shuning uchun ham, tegishli kontekstli kichik guruh darslaridagina tegishli javob to‘g‘ri sanaladi.