1-mavzu. Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish usullari

Yalpi (umumiy) naflilik 
soʻnggi qoʻshilgan naflilik koʻrsatkichlarini
jamlash orqali aniqlanadi. 
Agar iste’molchi manfiy soʻnggi qoʻshilgan naflilikka ega boʻlsa, u holda yalpi 
naflilik kamayadi. Soʻnggi qoʻshilgan naflilikning pasayib borish qonunini iste’mol qilingan muzqaymoq 
misolida 11-jadval orqali ifodalash mumkin. 
11-jadval.
Muzqaymoq iste’mol qilishdan olingan soʻnggi qoʻshilgan va yalpi naflilik
Iste’mol qilingan
muzqaymoqlar soni
Soʻnggi qoʻshilgan naflilik
(MU)
Yalpi naflilik (U)
0 1 2 3 4 5 6 - 4 3 2 1 0 -3 0 4 7 9 10 10 7 Jadvaldan koʻrinadiki, musbat ishorali soʻnggi 
qoʻshilgan naflilikning oshib borishi bilan, yalpi naflilik miqdori oʻsib bormoqda. Biroq, bu oʻsish sur’ati 
muzqaymoqlarning navbatdagi soni qoʻshilishi bilan pasayib bormoqda. Manfiy ishorali soʻnggi 
qoʻshilgan naflilik yalpi naflilikning qisqarishiga olib kelmoqda. 
Iste’molchi tovarlarning turli toʻplamini xarid qilishda doimo 
naflilikni
maksimallashtirish qoidasiga 
amal qiladi. Bu qoidaning mazmuni quyidagicha bayon etiladi: 
iste’molchi oʻzining daromadini Shunday sarflashi kerakki, daromad toʻliq sarflangan
holatda tovarni xarid qilishdan olingan soʻnggi qoʻshilgan naflilikning tovar narxiga
nisbati barcha tovarlar uchun bir xil qiymatga ega boʻlishi lozim
, ya’ni: , bu yerda: 
MU 
– 
X 
va 
Y 
tovarlarning soʻnggi qoʻshilgan nafliligi; 
P 
– ularning narxi. Bu qoida 
iste’molchining muvozanatli holatini 

---

ifodalaydi. 
Iste’molchi oʻzining oʻz didi va ruhiyatiga koʻra turli xil tovarlar toʻplamini ma’qul koʻrishi mumkin. Bunda 
u tovarlarning ma’lum bir toʻplamini boshqa biriga taqqoslab koʻradi. 
Iste’molchi tanlovini tushuntirishda befarqlik egri chizigʻi muhim rol oʻynaydi.