1-mavzu: Huquqiy madaniyat va huquqiy tarbiya asoslari fanining asosiy tushunchalari, fanning maqsadi, vazifalari

Kantning fikricha, huquq
umummajburiy xarakterga ega bo’lishi lozim. Lekin 
bunga qanday erishish mumkin? 
Buning uchun, avvalo, uning tarkibiga majburlov choralarini
singdirish 
lozim. Aks holda insonlarning huquqiy normalarga itoat qilishga, shuningdek, 
huquqbuzarlikning oldini olishga va buzilgan huquqni tiklashga erishib bo’lmaydi. 
Agar huquq majburlov chorasi bilan birga faoliyat yuritmas ekan, u jamiyatda 
o’zining vazifasini bajarish imkoniyatiga ega bo’lmaydi. Lekin shuni ham inobatga 
olish kerakki, umumiy qonunlarni mutlaq imperativ xarakterga ega bo’lishi uning 
shartlariga to’g’ri kelmaydi. huquqqa bunday xususiyatlarni singdirish faqat 

---

davlatning vakolatiga kiradi. Kantning fikricha, davlatchilik oxir oqibatda imperativ 
talablarga zarurat sezadi. Chunki davlatga bo’lgan ehtiyoj individ, gurux, 
jamiyatning umumiy ehtiyojlaridan emas, balki ularning aqliy-amaliy hatti-
harakatlaridan vujudga kelgan. Bundan shu narsa anglashadiki, Kant davlatning 
oldida fuqarolarni moddiy ta’minlash, ularning madaniy va ijtimoiy ehtiyojlarini 
qondirish mehnat, sog’liq, ta’lim masalalarida qayg’urish majburiyati yo’q deb 
biladi. Bu masalalar davlatning oldida turgan vazifalarga kirmaydi. Insonlar haqiqiy 
baxtga erishishlari uchun tabiiy shart-sharoitlarga tayanadilar, bunda mamlakatdagi 
davlatning boshqaruv shakli muhim hisoblanmaydi. 
Davlatning asosiy maqsadi
esa uning mutlaq huquqqa erishishi va konstitutsiya tamoyillariga mos ravishda 
faoliyat ko’rsatishda deb biladi. Ushbu fikrga asoslanib, biz Kantning 
«huquqiy 
davlat» konsepsiyasining
yaratuvchilaridan deb bilamiz. Kant davlatning faqat 
huquqqa tayanishi, o’z faoliyatini amalga oshirishda huquq doirasida amal qilishi 
haqida ko’p marta ta’kidlagan. Ushbu holatdan chekinish esa davlatga juda 
qimmatga tushadi. Agar davlat huquq va erkinliklarga itoat etmasa, pozitiv 
qonunlarning muhofazasini ta’minlamasa, u o’z fuqarosi oldida obro’ va ishonchini 
yo’qotibo’yishi mumkin. Insonlar bunday davlatdan bora-bora begonalashib 
ketadilar.