1-mavzu: fan-ta’lim taraqqiyotida innovatsion yondas’huv va zamonaviy tendensiyalar reja

1.2.§ Pedagogik innovatikaning modiyati, maqsad va vazifalari.
Pedagogik innovatika deganda, pedagogik yangiliklarni yaratash, ularning pedagogik jamoa tomonidan o’zlashtirilishi va baholanishi, ulardan amaliyotda foydalanish jarayonlarini o’rganish tushuniladi.
Pedagogik innovatika bu - pedagogik innovasiyalarning yuzaga kelishi va rivojlanishi qonuniyatlarini o’rganadigan, shuningdek, pedagogik an’analar bilan kelajakdagi ta’lim loyihalarining o’zaro aloqadorligini ta’minlaydigan fandir.
Pedagogik innovatikaning obyekta - bu innovasiyalarning yuzaga kelishi, rivojlanishi hamda o’quvchilarga ta’lim-tarbiya berishda sifat o’zgarishlariga olib keluvchi innovasiyalarning o’zlashtirilishi jarayoni.
Pedagogik innovatikaning predmeta - bu ta’lim amaliyotida pedagogik yangiliklarni ishlab chiqish, kiritish va o’zlashtarish bilan bog’liq pedagogik shart-sharoitlar, vosita va qonuniyatlar yig’indisi.
Pedagogik innovatikaning maqsadi pedagogik yangiliklarni yaratilishi, ularning baholanishi hamda pedagoglar jamoasi tomonidan o’zlashtarilishi, shu bilan birga uni amaliyotda qo’llash va foydalanish yo’llarini tadqiq etashdan iborat.
Pedagogik innovatikaning metodologiyasini pedagogik yangiliklarni yaratash, o’zlashtarish va qo’llash haqidagi ta’li- motning tuzilishi va o’zlashtirilishiga xos bilim va faoliyat tizimi tashkil etadi.
Ma’lumki, bugun barcha davlatlar ta’limga imkoi kadar kup yangilik kiritishga intilmokda. Bugungi yangiliklar ularga uyushgan, rejali, ommaviy yondashuvni talab etadi. Yangiliklar kelajak uchun uzok muddatli investisiyalardir. Novatorlikka kizikish uygotish, yangilik yaratishga intiluvchan shaxsni tarbiyalash uchun ta’limning uzi yangiliklarga boy bulishi, unda ijodkorlik ruxi va muxiti xukm surishi lozim. Ana shunday dolzarblikdan kelib chikkan xolda, bugungi kunda pedagogikaning mustakil soxasi - pedagogik innovatika jadallik bilan rivojlanib bormokda.
Novatorlik va yangilik - madaniyat, ta’lim va umumiylikda jamiyat rivojlanishining ikki jixatidir. An’analar va yangiliklarning xilma-xil munosabatlariga tayanib, madaniyatshunoslar jamiyatni an’naviy va zamonaviyga ajratib kursatishadi. An’anaviy jamiyatda an’ana novatorlik ustidan xukmronl ik kiladi. Zamonaviy jamiyatlarda esa, novatorlik bazali kadriyat sanaladi. «Innovatika» tushunchasi bundan 100 yil avval madaniyatshunoslik va lingvistikada madaniy diffuziya, ya’ni bir madaniy arealning boshka xududga tarkalishini asoslab berish jarayonida paydo bulgan. «Innovasion jarayonlar» tushunchasining tulik; tavsifi XX asrning boshlarida, anikrogi 1911 yilda iktisodiyotchi I.Shumpeter tomonidan iktisodiy tizimlardagi uzgarishlarni taxdil kilishning «yangi kombinasiyasi»ni taxdil kilish jarayonida takdim etilgan. 1930 yillparda I.Shumpeter va G.Menshlar yangi texnologiya yoki maxsulotdagi ilmiy kashfiyotni tavsiflovchi «innovasiya» tushunchasini fanga kiritishgan. 1970 yillarda zamonaviy postindustrial d\nyoning rivojlanish vektorini anikdab beruvchi «innovasion jamiyat» tushunchasining paydo bulishi yangiliklar kiritish xakidagi fanning murakkab, keng tarkalgan soxaga aylanishiga sabab buldi.
Pedagogik innovasion jarayonlar Garbiy Yevropada 1950 yillarda, Rossiyada 1980 yillarda xamda Uzbekistonda 2000 yillarda maxsus urganish predmetiga aylandi. Bugungi kunda pedagogik innovatika ta’lim soxasidagi innovasion jarayonlarning uch asosiy elementi: