1-mavzu: Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi ro’li Reja

Dunyoqarashning  tarixiy  shakllari.  Turli  davrlar  bilishni  yanada 

teranlashtirdi  va  inson  dunyoqarashini  kengaytirdi.  Shunga  mos  ravishda  oddiy 

(empirik)  dunyoqarash  ham  boyib  bordi,  uning  negizida  o’zini  o’zi  tashkil  etish 

qonunlariga  muvofiq  yanada  murakkabroq  tuzilmalar  asta-sekin  shakllandi  va  bu 

pirovard    natijada  dunyoqarashning  alohida  shakllari  yoki,  tarixiy  ti’lari 

farqlanishiga olib keldi.  

Tarixan dunyoqarashning dastlabki shakllari mif va din, falsafa va fan bo’lib, 

bu  hol  insoniyat  tadrijiy  rivojlanishining  umumiy  mantiqi  bilan  mushtarakdir. 

Ko’nikmalar, tajriba va oddiy bilimlar to’planishiga qarab, nafaqat ularni avloddan 

avlodga  o’tkazish  muammosi  yuzaga  kelgan,  balki  ibtidoiy  odamlarning 

dunyoqarashi  ham  murakkablashib  borgan.  Bu  dunyoqarash  rivojlanishining 

muayyan  bosqichida,  to’plangan  bilimlarning  «yuqori  bosqichiga»  yetilgach, 

boshqa har qanday murakkab tizimda bo’lganidek, dunyoqarashda ham o’zini o’zi 

tashkil etish qonunlari amal qila boshlagan.  

Masalan,  bu  hodisaning  mohiyatini  yaxshiroq  tushunish  uchun  shaxsiy 

kutubxonada kitoblar yig’ilishi bilan bog’liq misolga murojaat etish o’rinli bo’ladi. 

Mazkur  kutubxonada  kitoblar  bir  nechta  bo’lsa,  ularni  tizimga  solish  talab 

etilmaydi,  ular  qaerda  yotgani  va  ularning  o’zaro  munosabati  qandayligi  ham 

ahamiyat kasb etmaydi. Kutubxona hajmi o’nlab kitoblar bilan o’lchangan taqdirda 

esa,  ulardan  foydalanishga  qulaylik  yaratish  uchun  kitoblarni  muayyan  tarzda 

joylashtirish,  tizimga  solish  talab  etiladi.  Kitoblar  soni  qancha  ko’p  bo’lsa,  ular 

bilan  ishlash  shuncha  oson  va  qulay  bo’lishi  uchun  ularni  tasniflash,  tartibga 

solish, ruknlarga ajratish tizimi shuncha murakkab bo’ladi. 

Ibtidoiy  odamlarning  ancha  rivojlangan  dunyoqarashida  o’zini  o’zi  tashkil 

etish qonunlariga muvofiq ayni shunday tartiblilik dastavval mif hamda dinning ilk 

shakllari ko’rinishida vujudga keldi.