1-mavzu: Elementar zarrachalar va ulaning klasifikatsiyasi

2-mavzu: Molekulaning geometriyasi va ularni tasvirlash

Reja:

1.Kimyviy bog’ uzunligi va valent burchaklari.

2.Valent qobigidagi electron juftlarning molekula geometriyasiga ta’siri.

3.Aksial va ekvatorial atomlarning joylashishi.

Molekulalarning hajmlari to`g`risidagi dastlabki ma’lumotlar kinetic nazariya asosida olingan bo`lib, bu nazariyaga binoan molekulalar elastic shartlar deb qabul qilinadi. Kinitek energiyaga binoan molekulalar to`qnashish vaqtida o`zaro yaqinlashib keladigan eng kichik masofa ularning diametrlari deb qabul qilinadi. Effektiv radiusni kinetic nazariyasiga binoan topish uchun v(shar) = formuladan foydalanamiz. O`zaro to`qnashayotgan ikkita sfera uchun hajmi 2V (shar) gat eng bo`ladi.

Kvant mexanika kimyoviy kuch (valentlik) yo`nalishga ega ekanligini ko`rsatdi. Bu narsa valent elektronlar egallab turgan atom orbitallarning hiliga bog`liq.

AO: s bog`lanishda tanlangan yo`nalishi yo`q.

p bog`lanishlar 90<sup>0</sup> burchak ostida yo`nalish

sp " 180⁰ " " "

sp² " 120⁰ " " "

sp³ " 109⁰20` " " "

sp²d " 90⁰ " " "

sp³d² " 90⁰ " " "

Demak, molekulalar o`z geometrik tuzilishiga qarab sferik (s), to`g`ri burchakli (p), chiziqlar (sp), planar (sp<sup>2</sup>), teatdaedri (sp<sup>3</sup>), planar kvadratik (sp<sup>2</sup>d), oktaekdrik (sp<sup>3</sup>d<sup>2</sup>) bo`lishi mumkin. Boshqacha holler ham bo`lishi mumkin.