1-mavzu Экология ва меҳнатни муҳофаза қилиш фанининг вазифаси ва мазмуни

2-Mavzu Экология ва меҳнатни муҳофаза қилишнинг қисқача тарихи. Асосий бўлим ва уларнинг таркибий қисми.


Ekologiya fanining rivojlanish tarixi. Markaziy Osiyoda ekologiya faniga hissa qo’shgan  tabiatshunoslar.  Tirik organizmlar hayotining tashqi muhit bilan bog’liqligi qadimdan malum. Antik davrda  ashagan faylasuflarning asarlarida hayvonlarning turli instinktlari, baliqlar va qushlarning  migratsiyalari, o’simliklarning tashqi qiyofasi tuproq va iqlim sharoitlari bilan bog’liqligi haqidagi malumotlar  keltiriladi. 
Dastlabki ekologik tushunchalar qadimgi yunon olimlari asarlarida qayd etilgan bo’lib, ularning  ishlarida biz ekologik yo’nalishlarni ko’ramiz. Lekin ular «Ekologiya» terminini ishlatishmagan. Aristotel (eramizdan 384 - 322 yil avval), qadimgi yunon faylasufi Teofrast (371-280 yil) hayvon va o’simliklarni yashash sharoitiga bog’liq holda ko’rib chiqishgan, Aristotel 500 tur hayvonlarni o’rganib, ularning xulq-
atvori, ko’chib yurishi haqida, Teofrast – o’simliklarning shakli va o’sishi - iqlim, tuproq sharoitiga bog’liqligini aniqlagan. 
Frantsuz M.Byuffon (1707-1788)ning ishlarida hayvonlarning tuzilishiga tashqi muhitning tasiri masalasi ko’tarilgan. 
J.B.Lamark (1744-1829) dastlabki evolyutsion talimotning muallifidir. U o’simlik hamda hayvonlarning evolyutsion o’zgarishlarida eng muhim omil deb tashqi muhit tasirini xisoblagan. 
A.Gumboldtiing ishlari o’simliklar geografiyasida yangi ekologik yunalishlarni aniqlab berdi. U fanga landshaft «fizionomiyasi» o’simliklarning tashqi qiyofasi bilan aniqlanadi kabi tushunchani kiritadi. 
O’xshash zona va vertikal poyaslarda har xil taksonomik guruhlarda o’xshash «fizionomik» shakllar ishlab chiqiladi; Bu shakllarning tarqalishi va nisbatiga qarab joyning fizik - geografik xususiyatlari haqida fikr yuritish mumkin.