1-мавзу. “Диншунослик” фанига кириш режа: “Диншунослик” фанининг предмети, мақсади ва вазифалари

1-МАВЗУ. “ДИНШУНОСЛИК” ФАНИГА КИРИШ

1. 
   Режа: “Диншунослик” фанининг предмети, мақсади ва вазифалари.
   

1. 
   Режа бўйича “Блум таксаномияси”. – Бу ўқув натижаларини, ўрганган билимларни классификациялайди.
   

Биринчи режа мавзуси асосида ўрганган билимларингизни қуйидаги жадвал (“Блум таксаномияси”) орқали асосланг.

Исботланг, танланг, таққосланг, хулоса чиқаринг, ишонтиринг, қарор қабул қилинг, асосланг, тушунтиринг, тавсия, умумлаштиринг, қўллаб-қувватланг, текширинг, баҳоланг

Гуруҳларга ажратинг, йиғинг, бирлаштиринг, шакллантиринг,умумлаштиринг, ўзгартиринг, таклиф билдиринг.

Таҳлил қилинг, баҳоланг,танқид қилинг,фарқланг, ажратиб кўрсатинг, тушунтиринг.

Қўлланг, таснифланг, вазифасини кўрсатинг, мисол келтиринг, боғланг

Мунозара қилинг, аниқланг, айтиб беринг

Эслаб қолган билимларингиз рўйхатини келтиринг

2. Режа: Диншуносликнинг ижтимоий-гуманитар фанлар билан алоқадорлиги.
1-машқ. Диншунослик фани қандай ижтимоий-гуманитар фанлар билан алоқадор?
Falsafa
Тарих
Адабиёт
Педагогика
Психология
Этнография
Этика
Социология

2-машқ Жадвалда кўрсатиб ўтилган фанларни изоҳланг:
Dinshunoslik fanini falsafa bilan bog`liqligi shundaki, din, avvalo, dunyoqarash shakli bo`lib, qadim zamonlardan,bir guruh faylasufar,idealistik, ya’ni ilohiyotni birlamchiligini mutaqlashtiradi. Buning ma’nosi shuki, olamni, borliqni jumladan, insonni ham xudo yaratgan. Sod idealizmni asoschisi Platon hisoblanadi. Idealistik qarashlar ham evolutsion taraqqiyotni bosib o`tdi. Masalan, mashhur faylasuf Gegel dialektik idealizm asoschisidir. Shuni ta’kidlash lozimki, qariyib ming yil, ya’ni X-XV asrlarda idealistik qarashlar mutloq hukmronlik qilib, barcha sohalarni, hatto, siyosiy hokimiyatni o`z nazoratiga oldi. Ammo, VX asrdan boshlab, idealistik qarashlar zaiflashib, dualistik(olamni xudo yaratgan bo`lsada, olam o`z qonuniyatlari asosida rivojlanadi), panteistik(xudo va tabiat bir butun), materialistik(dunyoviylik birlamchi, ilohiylik ikkilamchi) qarashlar ham jamiyatda o`z o`rnini mustahkamlab bordi. O`rta asr G`arbiy Yevropasida Roma Akvinskiy idealistic g`oyaning jarchisi hisoblanadi. Musulmon tariqatida esa o`rta asrlarda idealistic qarashlar kuchli mafkuraga ega bo`lsada, dualistik, panteistik qarashlar ham mustahkam mavqega ega bo`lgan. Shuning uchun ham Sharqda IX-XII hamda XIV-XV asrlarda dunyo ilm-faniga ulkan hissa qo`shgan uyg`onish davri ro`y berdi. Zero, Abu Nasr Farobiy, Abu Ali ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy kabi qomusiy olimlarimiz diniy aqidaparast, ya’ni idealist emas, balki dualistik, panteistik qarashlar tarafdori edilar. Dinshunoslik fanini tarix fani bilan bog`liqligiga kelsak, insoniyat tarixi dunyolar tarixi hamdir.Arxeologik qazishmalar natijalariga ko`ra ilk diniy qarashlarning belgilari o`rta paleolit, ya’ni mil.avv.100-40-ming yilliklarda yashagan neandertal odamlar jamoasi davriga taqalib, ular birinchi bor insonni dafn etishni, ya’ni narigi dunyoga ishonishni boshlab berganlar. Ammo, bu davrda yashagan odamlar ham “homo habelies” ya’ni ishbilarmon odamlar edi. Faqatgina, mil.avv. 40-12-ming yilliklarda, ya`ni so`nggi paleolit davrida “homo sapines” ya’ni aqlli odamni shakllanishi bilan ibtidoiy din shakllari bo`lgan totemizm, magiya, animism, fetishism va boshqalar vujudga keldi. Shundan keyingi tarixiy davrlarda din, e`tiqod va ta’limot sifatida hozirgi kundagi holatgacha bo`lgan evolutsion yo`lni bosib o`tdi. Insonning dinga bo`lgan munosabatini tahlil qilishda psixologiya fani muhim ahamiyatga ega. Insonning diniy aqidaparastlikka berilishi, yoki sobiq komunistik mafkurasidagi kabi dinni umuman inkor etishi uning psixik holatiga, irodasiga ham bog`liq. Dinga bo`lgan munosabatda me’yorni aniqlash har bir inson, davlat, jamiyat hayotiga barqarorlikni ta’minlashda muhim ahamiyatga ega. Shuning uchun odamninig yoshligidan diniy tarbiyani to`g`ri yo`lga qo`yishi, uning ruhiya

3.