1 Мавзу: «Бозор инфратузилмаси иктисодиёти» фанининг предмети ва вазифалари

Lizing to„lovlari 
Qonun  va  FK  ga  binoan  lizing  oluvchi  tomonidan  lizing  beruvchiga  lizing  obyektining 
lizing  to‗lovlari  to‗liq  yoki  qisman  to‗lanishi,  shuningdek,  lizing  predmetini  yetkazib  berishga 
ketgan  xarajatlar,  uni  belgilangan  maqsadda  foydalanish  uchun  o‗rnatib  berishga  ketgan 
xarajatlar lizing oluvchining foydasiga kiradi. Bunda qonun bo‗yicha lizing to‗lovlari hajmlari va 
muddatini belgilash tomonlarning ixtiyoridadir. Lizing shartnomasiga ko‗ra, ishlab chiqarishning 
qay  yo‗sinda  ekanligiga  qarab,  ularga  xos  to‗lov  tartibi  tuzilishi  mumkin.  Masalan,  mavsumiy 
talab  bo‗yicha  ishlaydigan  korxonalar  to‗lovlarning  asosiy  qismini  yozda  to‗laydi.  Lizing 
to‗lovlarining miqdori va to‗lov davrlari lizing shartnomasi bilan belgilanadi. 
Lizing  kelishuvlari  murakkab  tavsifga  ega  bo‗lib,  bu  kelishuvlarda  uch  tomon  ishtirok 
etishi  talab  etiladi:  sotuvchi,  lizing  beruvchi  undan  lizing  predmetini  sotib  oladi,  ko‗pchilik 
hollarda  sotuvchi  lizing  beruvchiga  lizing  predmetini  yetkazib  beradi;  lizing  beruvchi,  sotib 
olingan predmetni lizing oluvchiga foydalanish uchun beradi; lizing oluvchi, lizing asosida jalb 
qilingan  predmetdan  foydalanadi  va  foyda  oladi,  shu  bilan  birga  lizing    beruvchi  bilan  hisob-
kitob ishlarini olib boradi. Ushbu munosabatlar yuqorida qayd etilgan qonuniy me‘yorlar asosida 
tartibga solinadi. 
Qonun  va  FK  da  lizing  subyektlari  huquq  va  majburiyatlarining  aniq  balansi  yaratilgan 
bo‗lib,  bu  narsa  lizing  kelishuvi  ishtirokchilari  manfaatlarini  himoya  qilishga  qaratilgan.  Ayni 
vaqtning  o‗zida  qonunchilik  zarur  holatlarda  lizing  subyektlariga  erkinlik  berib,  ayrim 
me‘yorlarni qonun mavqeiga olib chiqmaydi  va shu  yo‗l  bilan ushbu me‘yorlarni shartnomada 
aks  ettirish  imkoniyatini  yaratadi.  Masalan,  lizing  predmeti  vaqtida  yetib  kelmasa  yoki 
shartnomada  ko‗rsatilgan  sifat  darajasiga  javob  bermaydigan  bo‗lsa,  lizing  oluvchi  lizing 
predmetidan  voz  kechib,  shartnomani  bekor  qilishi  mumkin.  Shunday  qilib  tomonlar  qanday 
holatlarda shartnomani bekor qilishlari mumkin ekanligini o‗zlari hal etadilar.  

---