1-mavzu: Bojxona ishi fanining predmeti va vazifalari Reja

1.3. Bojxona munosabatlarida qo’llaniladigan asosiy atamalar va tushunchalar

• 
  Bojxona tushunchasi turk xalqlarining «tamg’a» so’zidan kelib chiqqan bo’lib, xonning moli, mol-mulkiga qo’yiladigan belgi, tamg’a, muhrni anglatgan. Keyinroq xonning yorliqlari yig’im olingandan keyin berila boshlangan va u «tamg’a» deb atalgan. U mohiyatan bozorlar va yarmarkalarda savdo qilishda undiriladigan boj edi. «Tamg’a» so’zidan boj olingan tovarga «tamg’a bosish» («tamjit») fe’li kelib chiqqan. Muhr bosgan odam bojxonachi, muhrdor, muhr bosilgan joy esa bojxona (tamojnya) deb atala boshlangan.
  

Bojxona organlari - bevosita bojxona ishini amalga oshiradigan ijro etuvchi xokimiyatning huquqni muhofaza qilish organlaridir.

• 
  Bojxona organlari - bevosita bojxona ishini amalga oshiradigan ijro etuvchi xokimiyatning huquqni muhofaza qilish organlaridir.
  
• 
  Bojxona xizmati atamasi so’zining keng va tor ma’nosida qo’llanlishi mumkin. Keng ma’noda bojxona organlari jami: bojxona vazifalari amalga oshirilishida bevosita qatnashuvchi bo’g’inlar va tuzilmalar, shuningdek bojxona organlariga xizmatga qabul qilish va davlat xizmatini o’tash tartibi va huquqiy shartlari tushuniladi. Ikkinchi holatda bojxona xizmati deganda faqat davlat xizmati turi: bojxona organlarida, boshqa bo’g’inlarda (bojxona laboratoriyalari, markazlari, bojxona ixtisosidagi o’quv muassasalari va boshqa muassasalarda) davlat xizmatini o’tash tartibi va shartlari tushuniladi.
  
• 
  Bojxona kodeksiga (3-modda) muvofiq, O’zbekiston Respublikasining quriqlikdagi hududi, hududiy va ichki suvlar hamda ular ustidagi havo bo’shlig’i bojxona hududini tashkil etadi.
  
• 
  Bojxona tizimi - davlatning bojxona siyosati amalga oshirilishini ta’minlovchi davlat tuzilmalari va boshqa tuzilmalarnigina emas, balki ular faoliyatining amaliy shakllarini ham nazarda tutuchi eng umumiy va jamlovchi tushunchadir.