1-Mavzu: Badiiy asar matnini tahlil qilish. Kognitiv strategiyalar. Dars davomida sinfni boshqarish strategiyalari Mashg‘ulot rejasi

yakunlovchi mashg‘ulotlar
18
Adabiyot nazariyasi, Ikki tomlik, birinchi tom, Adabiy asar,Toshkent, fan, 1978, 67-bet. 
19
N. Karimov, S. Mamajonov, B. Nazarov, U. Normatov, O. Sharafiddinov. XX asr o‘zbek adabiyoti tarixi. 
Toshkent, «O‘qituvchi», 1999,188-bet. 
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement

---

olingan 
bilimlarni 
mustahkamlashga, 
tegishli 
malaka 
va 
ko‘nikmalarni 
barqarorlashtirishga imkon yaratadi. Xuddi shu bosqich o‘quvchining badiiy asar 
haqidagi yaxlit, uzil-kesil xulosalarining paydo bo‘lishiga asos bo’ladi. Yakunlovchi 
mashg‘ulotlar tahlilni yana davom ettiradi. Endi bu tahlilda oldingi tahlilning takrori 
emas, balki asl qaymoqi ko‘rsatiladi. Har qanday asarning yakuniy qismi butun asardan 
olinadigan taassurot salmoqini belgilaydi. So’z san’atkorlari – adib va yozuvchilar 
asardagi bunday xususiyatni juda yaxshi bilishgan. Xuddi shuning uchun ham ular asosiy 
zarblardan birini aynan yakunlovchi qismga qaratishlari bejiz emas.
Matn ustida ishlashning tarkibiy qismlaridan biri asar lug‘ati bilan aloqador. 
Ayniqsa, mumtoz adabiy asarlarning matni ustida ishlash uning lug‘aviy tarkibini alohida 
o‘rganishni taqazo etadi. Ammo bu fikr zamonaviy asarlar ustida ishlaganda lug‘at ustida 
ishlashning zarurati bo‘lmaydi, degan xulosaga olib kelmasligi kerak. Ayniqsa, tarixiy 
mavzulardagi badiiy asarlarda muayyan tushuncha va hodislarning nomlari, ayrim 
atamalar shunday izohlarni shart qilib qo‘yadi. Shunga qaramay, lug’at ustidagi ishning 
mumtoz adabiy asarlarni o‘rganishdagi ustivor yo‘nalish ekanligini ta’kidlash o‘rinli 
bo‘ladi. Endilikda o‘qituvchilarning qo‘llarida bir qator lug‘atlar mavjud. Bular orasida 
K. Qosimova
20
, J. Lapasov
21
, V. Rahmonovlar
22
lug‘atini, mumtoz adabiyotimiz, 
xususan, Alisher Navoiy
23
va Bobur asarlari uchun tuzilgan lug‘at va qo‘llanmalarni 
eslatishimiz mumkin.
20
Qosimova K. 5-sinfda lug‘at ustida ishlash. – T.: O‘qituvchi, 1971. 
21
Lapasov J.
22
Rahmonov V. O‘zbek klassik adabiyoti asarlari uchun qisqacha lug‘at. – T.: O‘qituvchi, 1983. 
23
Navoiy asarlari lug‘ati. Tuzuvchilar: P.Shamsiev, S.Ibrohimov. T.: G‘. G‘ulom nomidagi Adabiyot va san’at 
nashriyoti, 1995.; Alisher Navoiy asarlari tilining izohli lug‘ati.To‘rt tomlik. I. – T.: Fan 1983. II t. – 1983. III t. – 
1984; IVt. – 1985. 
Badiiy asarni tahlil qilishning metodik talablari 
O’quv 
dasturi, 
darslik, DTS 
talablari 
Didaktik 
talablar 
Ta]lim 
bosqichlari va 
o’quvchilarni
ng yosh 
xususiyatlari 
Badiiy 
asarning janr 
talablari va 
estetik 
xususiyatlari 
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement

---