1-мавзу: Ѓазначилик тизимининг моћияти ва аћамияти, меъёрий-ћУЌУЌий асослари. Давлат бюджети ѓазначилик ижроси юзасидан жаћон тажрибаси

ҒАЗНАЧИЛИК ТУШУНЧАСИ, МОҲИЯТИ ВА ФУНКЦИЯЛАРИ

• 11-мавзу

РЕЖА

• Ғазначиликнинг мақсади ва вазифалари.
• Ғазначилик фаолиятини ташкил этиш ва ривожлантириш хусусиятлари.
• Ғазначиликнинг вужудга келиш тарихи.
• Ғазначилик тизимига оид иқтисодий таълимотлар.

1. Ғазначиликнинг мақсади ва вазифалари

• Давлат бюджетининг ғазна ижроси давлат бюджетининг барча даромадларини Ягона ғазна ҳисобварағига киритишдан, шунингдек давлат бюджетининг харажатларини шу ҳисобварақдан тўлашдан иборат.

ҒАЗНАЧИЛИК

• Молия Вазирлигининг консолидациялашган бюджетининг касса ижроси, давлат даромадлари ва харажатлари ҳисобини олиб борилиши, давлат харажатларига молиявий ресурсларни етарли бўлишини таъминлаш учун масъул бўлган таркибий бўлимидир.

ҒАЗНАЧИЛИК тизимига босқичма-босқич ўтишнинг асосий элементлари

• Ҳуқуқий-меъёрий база яратиш;
• Ғазначиликнинг моддий-техник базасини яратиш;
• Ғазначилик тизими учун кадрларни тайёрлаш;
• Ғазначиликнинг ахборот тизимини яратиш.

Ғазначилик тизимини жорий этилишининг ижобий натижалари

• пул оқимлари ҳаракати бўйича жараёнларни қискартириш.
• дастлабки назорат қилиш.
• жорий назорат қилиш.
• касса ижросининг кунлик мониторингини ўтказиш
• Давлат молиясининг ҳолати тўғрисидаги тезкор ахборотларни йиғиш.
• қисқа фурсатда давлатнинг молиявий ресурслари реал ҳажмини аниқлаш.
• вақтинчалик ҳаракатда бўлмаган бюджетнинг эркин маблағларини молия бозорларида самарали жойлаштириб, ундан олинган даромадни эса бюджет харажатларини тўлиқ молиялаштиришга, бюджет тақчиллигини камайтиришга ва давлат қарзлари тўловига йўналтириш.

ҒАЗНАЧИЛИК тизимини поғоналари

• 1-поғона - Молия вазирлигининг Ғазначилиги
• 2-поғона - Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳудудий ғазначилик бошқармалари (14 та)
• 3-поғона - Туман (шаҳар) ғазначилик бўлинмалари (199 та)

• 2. Ғазначилик фаолиятини ташкил этиш ва ривожлантириш хусусиятлари

ҒАЗНАЧИЛИКнинг асосий элементлари

• Ягона ғазна ҳисобварағи
• Ғазначиликнинг Бош китоби
• Ғазначиликнинг ахборот тизимини

3. Ғазначиликнинг вужудга келиш тарихи

• Тарихий талқин

• “FISKUS CALSARIS”

• “TREASURE TROVE”

• Юридик манба

• ҒАЗНАЧИЛИК ТУШУНЧАСИ

Ғазначиликнинг вужудга келиш тарихи (1)

• Молиявий монополияларининг активлари ортиб бориши билан, ғазналар, уларнинг акцияларини омонат тариқасида қабул қила бошлади.
• Шу тариқа ғазнада герб қоғозлари, почта маркалари, олтин ва бошқа иккинчи даражали активлар пайдо бўла бошлади.

Ғазначиликнинг вужудга келиш тарихи (2)

• Марказий банкнинг пайдо бўлиши ва тижорат банклари тизимининг такомиллашуви ғазначилик тизимининг қуйидаги ўзгаришларига олиб келди:

4. Ғазначилик тизимига оид иқтисодий таълимотлар

• IX аср. Конфуций

• “Алпомиш” достони

• Низомулмулк

• XI аср. Юсуф Хос Хожиб

• XIV аср. Амир Темур

• XI аср. Абу Али Ибн Сино

• XV аср. Алишер Навоий

• XVI аср. Бобур

• XVIII аср. Адам Смит