1-mavzu. Audit fanining mazmuni, predmeti va metodi. Reja: Auditning paydo bo’lishi va rivojlanishi Auditning predmeti va obyektlari

Auditorlarning respublika jamoat birlashmalari
Qonunda auditorlarning respublika jamoat birlashmalari faoliyatiga tegishli alohida normalar kiritildi. Unga ko’ra, mazkur birlashmalar malaka imtihonlarini o’tkazishda va test savollarini ishlab chiqishda ishtirok etadi.
Xalqaro buxgalterlar federasiyasining odob-ahloq standartlari bo’yicha kengash tomonidan e’lon qilingan professional buxgalterlarni odob-axloq kodeksiga rioya etilishining tizimli monitoringi tashkil etilishini ta’minlaydi.
Auditorlarning respublika jamoat birlashmalari a’zolarining reyestrlarini yuritadi va ularni o’z rasmiy veb-saytlariga joylashtiradi. Auditorlarning respublika jamoat birlashmalari nodavlat notijorat tashkilot hisoblanadi. Bu auditorlarning manfaatlarini himoya qilishga va ularning malakasini saqlab turish hamda oshirishga qaratilgan faoliyatdir.
Auditorlik faoliyatiga oid yangi prinsiplar
Qonunda auditor xolislik bilan tekshiruv o’tkazishi, u o’z kasbi bo’yicha chuqur malakaga ega bo’lishi, axborotlarning maxfiyligi kabi bir qator yangi prinsiplar joriy qilinmoqda.
Bu ularning mustaqil holatda tekshiruv o’tkazishlariga va xolis xulosa berishlariga, auditorlik tekshiruviga aralashuvga chek qo’yilishiga hamda auditorlar xulosalarining ochiq va shaffofligi ta’minlanishiga olib keladi.
Hujjatda auditorlar malakasini oshirish tartiblari, malaka sertifikati, uni olish yoki amal qilish muddatini uzaytirish uchun zarur bo’lgan hujjatlar ro’yxati belgilab berilgan.
Qonunning asosiy prinsiplariga muvofiq, auditorlik tashkilotlarining faoliyatiga aralashishga va auditorlik tashkilotiga, shuningdek, uning xodimlariga qanday shaklda bo’lmasin ta’sir ko’rsatishga yo’l qo’yilmaydi.
Asosiy qoidalarga ko’ra, auditorlik tashkiloti o’z faoliyatini amalga oshirishda mustaqildir.
Manfaatlar to’qnashuvi va kimlar auditorlik tashkiloti tuza olmasligi haqida
Qonunga binoan, vazirliklar, davlat qo’mitalari, idoralar hamda davlat va xo’jalik boshqaruvi organlari tomonidan auditorlik tashkiloti tashkil etilishi mumkin emas.
Agarda qaysidir idora yoki davlat organi auditorlik tashkilotini tuzadigan bo’lsa, bu yerda manfaatlar to’qnashuvi yuzaga keladi.
O’zining sohasi bo’yicha kamchiliklarni aniqlashdan u manfaatdor emas. Shu nuqtai nazaridan ana shu davlat organlari va idoralar tomonidan tashkil qilinishining qat’iy ravishda cheklab, taqiqlab qo’yilishi auditning xolisona, mustaqil faoliyat ko’rsatishini ta’minlaydi.
Manfaatlar to’qnashuvining oldini olish maqsadida qonunga davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining mansabdor shaxslari, shuningdek, qonunichilikka muvofiq tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanishi taqiqlanadigan boshqa shaxslar auditorlik tashkilotining muassislari bo’lishi mumkin emas.