1-mavzu: 1-savol: axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to‘G‘risida qonun

1-mavzu:

1-savol:

AXBOROT ERKINLIGI PRINSIPLARI VA KAFOLATLARI TO‘G‘RISIDA QONUN

Ushbu Qonunning asosiy vazifalari

Ushbu Qonunning asosiy vazifalari axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlariga rioya etilishini, har kimning axborotni erkin va moneliksiz izlash, olish, tekshirish, tarqatish, foydalanish va saqlash huquqlari ro‘yobga chiqarilishini, shuningdek axborotning muhofaza qilinishini hamda shaxs, jamiyat va davlatning axborot borasidagi xavfsizligini ta’minlashdan iborat.

Axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to‘g‘risidagi qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir.

Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston Respublikasining axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to‘g‘risidagi qonunchiligida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.

2-savol:

EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma'lumotlar bazasiga mualliflik, shuningdek muallifning (mualliflarning) yoki o'zga huquq egasining shaxsiy va mulkiy huquqlari amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq aniqlanadi. EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma'lumotlar bazasining muallifi yohud o'zga huquq egasi EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma'lumotlar bazasini modifikasiyalashni, shu jumladan dasturni bir dasturlash tilidan boshqa tilga o'tkazishni amalga oshirish va amalga oshirishga ruxsat etish borasida mutlaq huquqqa ham egadir.EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma'lumotlar bazasiga bo'lgan mulkiy huquqlar shartnoma bo'yicha o'zga jismoniy yoki yuridik shaxslarga to'liq yoki qisman o'tkazilishi mumkin. EHM uchun yaratilgan dasturlar yoki ma'lumotlar bazasiga bo'lgan mulkiy huquqlar qonunda belgilangan tartibda meros bo'lib o'tadi.

3-savol:

ma’lumotlar bazasi — obyektiv shaklda ifodalangan hamda elektron hisoblash mashinalari (EHM) yordamida topish va ishlov berish mumkin bo‘ladigan tarzda bir tizimga solingan ma’lumotlar (masalan: maqolalar, hisob-kitoblar) majmui;

EHM uchun yaratilgan dastur — obyektiv shaklda ifodalangan hamda muayyan natija olish maqsadida EHM, EHM shoxobchalari va boshqa kompyuter vositalarining ishlashi uchun mo‘ljallangan ma’lumotlar va ko‘rsatmalar majmui;

EHM uchun yaratilgan dasturni dekompilatsiya qilish — EHM uchun yaratilgan dasturning tarkibiy tuzilishi va kodlanishini o‘rganish maqsadida obyekt kodini boshlang‘ich matnga aylantirishni o‘z ichiga oladigan texnikaviy usul;

4-savol:

Mazkur Qonunning maqsadi avtomatlashtirilgan bank tizimida axborotni himoya qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.

Avtomatlashtirilgan bank tizimida axborotni muhofaza qilish to'g'risidagi qonun hujjatlari.

Avtomatlashtirilgan bank tizimida axborotni himoya qilish to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlaridan iboratdir. Avtomatlashtirilgan bank tizimi - bu bank ishi sohasidagi axborotni to'plash, saqlash, qidirish, qayta ishlash va ulardan foydalanish uchun mo'ljallangan axborot tizimi.

5-savol:

Ushbu xalqaro standart ISO / IEC 15408, Axborot texnologiyalari - Xavfsizlik texnikasi - Axborot texnologiyalari xavfsizligini baholash mezonlariga qo'shimcha hujjatdir. Ushbu xalqaro standart ISO / IEC 15408 da belgilangan baholash mezonlari va dalillardan foydalangan holda baholovchining ISO / IEC 15408 baholashini amalga oshirishi uchun minimal qadamlarni tavsiflaydi.

Ushbu xalqaro standart ISO / IEC 15408 ning yuqori ishonchlilik komponentlarining ayrimlari uchun baholovchi harakatlarini belgilamaydi, ular uchun hali yagona konsensus yo'riqnomasi mavjud emas.

6-savol:

“Texnik jihatdan tartibga solish to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunini amalga oshirishning davom ettirilishini ta’minlash maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:

1. Quyidagilar:

Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi ekspert komissiyalar to‘g‘risidagi nizom 1-ilovaga muvofiq;

Texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlarning davlat fondini shakllantirish va yuritish tartibi to‘g‘risidagi nizom 2-ilovaga muvofiq;

2. “O‘zstandart” agentligi har chorakda Vazirlar Mahkamasiga texnik reglamentlarning ishlab chiqilishi to‘g‘risida axborot kiritsin.

3. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosari U.U. Rozuqulov zimmasiga yuklansin.

7-savol:

Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, jamoat birlashmalari, boshqa nodavlat notijorat tashkilotlari hamda mansabdor shaxslar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda har kimga o‘z huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlariga oid axborotdan foydalanish imkoniyatini ta’minlashi shart. fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va burchlari, ularning xavfsizligi hamda jamiyatni qiziqtirgan boshqa masalalar to‘g‘risidagi axborotni jamoatchilikka yetkazishi shart.

Agar so‘ralayotgan axborot maxfiy bo‘lsa yoki uni oshkor etish natijasida shaxsning huquqlari va qonuniy manfaatlariga, jamiyat va davlat manfaatlariga zarar yetishi mumkin bo‘lsa, axborotni berish rad etilishi mumkin.

So‘ralayotgan axborotni berish rad etilganligi to‘g‘risidagi xabar so‘rov bilan murojaat etgan shaxsga so‘rov olingan sanadan e’tiboran besh kunlik muddat ichida yuboriladi.

8-savol:

Mazkur muassasaning asosiy maqsadi “Elektron hukumat” tizimining axborot tizimlari majmualari, resurslari va maʼlumotlar bazalarining axborot xavfsizligini taʼminlash, shuningdek, davlat organlarining tegishli tizimlari va resurslari uchun axborot xavfsizligi siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirishga koʻmaklashishdan iborat.

9-savol:

Axborot, tashkilotdagi boshqa aktivlar kabi qimmatga ega bo'lgan va shuning uchun tegishli tarzda himoyalanishi kerak bo'lgan aktivdir, bu esa tobora o'zaro bog'langan biznes muhitida muhim ahamiyatga ega. Ushbu o'zaro bog'liqlikning kuchayishi natijasida axborot endi axborot tizimlari va tarmoqlarini himoya qilish uchun tobora ko'payib borayotgan tahdidlar va zaifliklarga duchor bo'lmoqda shuningdek, OECD ko'rsatmalarini ko’rish mumkin.

10-savol.

Xizmatlar ko‘rsatish jarayonida foydalaniladigan rasmiy veb-saytlar va portallarni identifikatsiyalash tizimi bilan integratsiyalashni hamda ularning O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi huzuridagi Yangi texnologiyalar ilmiy-axborot markazi tomonidan berilgan elektron raqamli imzolar bilan mosligini ta’minlasin;

identifikatsiyalash tizimidan foydalanish, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi huzuridagi Yangi texnologiyalar ilmiy-axborot markazi tomonidan berilgan elektron raqamli imzo yordamida elektron hujjatlarni imzolash yo‘li bilan rasmiy veb-saytlarda va portallarda jismoniy va yuridik shaxslarni ro‘yxatdan o‘tkazish, identifikatsiyalash va avtorizatsiyalashni amalga oshirsin.

11-savol:

Ma'lumotlar markazlarining rivojlanish tarixi kompyuter sanoatining paydo bo'lishi davridagi ulkan kompyuter xonalaridan boshlanadi. O'sha paytda kompyuter tizimlarini boshqarish qiyinroq edi va ishlash uchun maxsus shart-sharoitlar talab qilindi. Ular juda ko'p joy egallaganligi va turli komponentlarni ulash uchun juda ko'p simlarni talab qilganligi sababli, kompyuter xonalarida standart server tokchalari, baland pollar va kabel kanallari (shipga yoki baland qavat ostida o'rnatilgan) ishlatilgan. Bundan tashqari, ushbu tizimlar juda ko'p energiya iste'mol qilgan va uskunani haddan tashqari qizib ketmasligi uchun doimiy sovutish kerak edi.

2-Mavzu:

1-savol:

- tutib olish – jarayoni oqibatida g‘arazli shaxslar dasturiy vositalar va axborotlarning turli magnitli tashuvchilariga kirishni qo‘lga kiritadi. Dastur vama’lumotlardan noqonuniy nusxa olish, kompyuter tarmoqlari aloqa kanallaridan nomualliflik o‘qishlar va hokazo harakatlar tutib olish jarayonlariga misol bo‘la oladi.

- oz’gartirish – ushbu jarayon yovuz niyatli shaxs nafaqat kompyuter tizimi komponentlariga (ma’lumotlar to‘plamlari, dasturlar, texnik elementlari) kirishni qo‘lga kiritadi, balki ular bilan manipulyatsiya (o‘zgartirish, ko‘rinishini o‘zgartirish) ham kiladi. Masalan, o‘zgartirish sifatida g‘arazli shaxsning ma’lumotlar to‘plamidagi ma’lumotlarni o‘zgartirishi, yoki umuman kompyuter tizimi fayllarini o‘zgartirishi, yoki qandaydir qo‘shimcha noqonuniy qayta ishlashni amalga oshirish maqsadida foydalanilayotgan dasturning kodini o‘zgartirishi tushunilali;