O`zbekistonda inson va fuqarolarning asosiy huquqlari, erkinliklari va burchlari. O‘zbekiston Respublikasining Davlat ramzlari

O`zbekistonda inson va fuqarolarning asosiy huquqlari, erkinliklari va burchlari.
O‘zbekiston Respublikasining Davlat ramzlari.

• O’zbekiston davlat mustaqilligiga erishgach, ijtimoiy-siyosiy hayotning barcha tarmoqlarini demokratlashtirish yo’liga o’tdi. Jahon tajribasidan ma’lumki, shaxsning asosiy huquq hamda erkinliklarini qat’iy himoya qilmasdan va amalda ta’minlamasdan turib, jamiyatni demokratlashtirish mumkin emas.

O’zbekiston Konstitutsiyasi inson huquq va erkinliklari

borasida BMT ning 1948 yilda qabul qilingan “
huquqlari Umumjahon deklaratsiyasi”ifodasini qoidalarni yahlit
Inson topgan olgan.
O’zbekiston
mushtaraklikda mujassamlashtirib Respublikasida barcha fuqarolar bir xil
huquq va erkinliklarga ega bo’lib, jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, e’tiqodi, shaxsi va ijtimoiy mavqeidan qat’I nazar, qonun oldida tengdirlar.

• Inson huquqlari negizida inson shaxsi qadriyati turadi. Odatda, inson huquqlarining uch bо`g`ini bir-biridan farqlanadi: fuqarolik va siyosiy huquqlari; yashash huquqi, qiynoqqa solishning ta`qiqlanishi, adolatli sudlov huquqi, shaxsiy hayotning dahlsizligi huquqi, fikr va sо`z erkinligi huquqi, uyushmalarga birlashish huquqi va boshqalar; iqtisodiy va ijtimoiy huquqlar; bilim olish huquqi, mehnat qilish huquqi, ijtimoiy ta`minot olish huquqi, malakali tibbiy hizmatdan foydalanish va uchinchi bо`g`in huquqi, deb ataluvchilar (tinchlikka bо`lgan huquq, rivojlanishga bо`lgan huquq va h.k.)

Unga ko’ra; fuqarolarning faqat ayrim qatlamlari-nafaqa oluvchilar, nogironlar, talabalar, bolalar, urush va mehnatfaxriylariga qonunga binoan biror-bir imtiyozlar berilishi mumkin.

O’zbekiston Respublikasi o’zining ichki va tashqi siyosatida BMT ning ikkinchi Umumjahon konferensiyasida 1993-yili tasdiqlangan “Inson huquq va
erkinliklarining
universalligi”
talablariga qat’iy rioya etib, ular himoyasi barcha davlatlarni qonuniy ravishda tashvishlantirib turuvchi muammo ekanligi haqiqatidan kelib chiqadi. Bugun jahonda 300 dan ortiq hujjat inson va fuqarolar huquqi sohasidagi xalqaro-huquqiy
hujjatlar
tizimini
tashkil
etadi.
Ularning
aksariyatini BMT ning
xalqaro-huquqiy hujjatlari tashkil
etadi.
O’zbekiston
Respublikasi
hozir inson huquq va erkinliklarini himoyalash sohasidagi 60 dan ortiq
hujjatlarga
xalqaro-huquqiy qo’shilgan.

• Shaxs huquqiy holatining

muhim
- shu huquqiy
jihatlaridan holatni qoidalardir.
biri vujudga
Bu
shaxsiy
keltiradigan jamoatchilik manfaatlar
manfaatlarini bilan birga
qо`shishdan
huquq va burchlarning
hamda shunga
asoslangan burchlarning
birligidan , huquq va
umumiyligidan,
insonparvarlikdan iborat.
Masalan,
xotin-qizlar, yoshlar nafaqahо`rlar , xо`jalik ishlarida va madaniyatning ayrim tarmoqlarida band bо`lgan shaxslar muayan imtiyozlar va afzalliklardan foydalanadilar. Kishining yoshi va sog`ligi uning
о`ziga amalda
berilgan huquqlardan foydalanishi va o’z
burchlarini bajarishda muhim ahamiyatga ega.
O’zbekiston qonunlari bilan inson huquq va erkinliklarini davlat tomonidan qonuniy cheklashlarga qo’yiladigan aniq talablar quyidagicha belgilangan:

• Faqat qonunga asoslanish;
• Boshqalarning huquq va erkinliklarini xurmatlash, axloq talablarini, demokratik jamiyatda jamoat tartibi va ijtimoiy farovonlik talablarini qondirish maqsadlarida amalga oshirish. 1948-yilda BMT tomonidan qabul qilingan Inson huquqlari to’g’risidagi Umumjahon Deklaratsiyasiga binoan, har bir kishi tabiiy, ajralmas, daxlsiz huquq va erkinliklarga egadir. Barcha davlat idoralari inson huquqlari va erkinliklarini oily ijtimoiy qadriyatlari, deb bilib, ularni ta’minlashga va muhofaza qilishga majburdirlar.

O’zbekiston Konstitutsiyasining 21-moddasiga ko’ra O’zbekiston Respublikasining butun hududida yagona fuqarolik o’rnatiladi.
Qoraqalpog’iston Respublikasining fuqarosi ayni vaqtda O’zbekiston Respublikasining fuqarosi hisoblanadi.