1. Materiallarga talablar. Qo‘shimchali betonni tarkibini tanlash va loyixalash

Beton markasi	Ok.sm
Superplastifikator % kiritilganda,sement sarfi % kamayishi
0,4	0,8	1,2
M 200	2-4 4-5 12-14 22-24	6-8 4-6 3-4 2-5	10-12 7-9 5-7 3-5	12-15 10-12 10-12 7-9 5-7
M-300	2-4 4-5 12-14 22-24	12-15 5-7 4-6 3-5	18-20 10-12 8-10 4-6	20-22 12-15 10-12 6-8
M -400	2-4 4-5 12-14 22-14	12-15 10-12 8-10 6-8	18-20 12-14 10-12 8-10	20-25 15-18 12-15 10-12
M 500	2-4 4-5 12-14	15-8 12-15 10-12	20-22 18-20 16-18	22-25 20-22 18-20
M 600	2-4 4-5	14-16 12-14	20-22 18-20	22-25 20-22

Jadvaldagi berilgan belgilar qo‘llanishidan oldin qurilish laboratoriyasida konkret sharoitlar va materiallar aniqlash uchun aniqlashishi kerak.

3. Qo‘shimchali betonni tarkibini tanlash va loyixalash.
3.1. Plastifisirlovchi qo‘shimchali betonni tarkibini saralash, betonni qo‘shimchasiz ishchi tarkibini qo‘llanish maqsadini xisobga olib tuzatish.
3.2. Qo‘shimchani betonni tajribali qorishtirg‘ichlari beton tarkibini tanlashda qabul qilingan sement va to‘ldirg‘ichlarda tayyorlanishi kerak.
3.3. Beton tarkibini tanlash GOST 27006 ga muvofiq umumiy qabul qillingan usul bilan amalga oshirilishi kerak va loyixani mustaxkamligi xarakatchanligi yoki qorishmani qattiqligi, kiritilgan xavo xajmi yoki boshqa ko‘rsatgichlar bo‘yicha qoniqtirilishi kerak, keyinchalik uni sozlash va qo‘shimchani optimal miqdorini belgilash bilan.
3.4. Qo‘shimchali betonni tarkibini tanlashni laboratoriya sharoitida quruq to‘ldirg‘ichlarda o‘tkazilishi kerak, bunda qo‘shimcha tarkibiga kiruvchi suvni xisobga olinishi kerak.
3.5. Laboratoriyada tanlangan betonni xamma tarkibi va buyumlarni va konstruksiyalarni issiqlik rejimi ishlab chiqarish sharoitlarida sozlanishi kerak.
3.6. Og‘ir beton qorishmasini plastifikatsiyalash uchun qo‘shimchani qo‘llanishida uning tarkibini sozlash qo‘shimchani optimal qo‘shishini tanlashda va to‘ldirg‘ichlar aralashmasida qumni qismini o‘rnatishga ifoda etiladi.
3.7. Og‘ir betonni zichligini yoki mustaxkamligini oshirish uchun qo‘shimchani qo‘llanishida beton qorishmasini tarkibini sozlash qo‘shimchani optimal qo‘shishini ta’minlashda va tuldirg‘ichlar aralashmasida qumni qismini o‘rnatishiga ifoda etiladi.
3.8. Og‘ir beton zichligini yoki mustaxkamligini oshirish uchun qo‘shimchani qo‘llanishida beton qorishmasini tarkibini sozlash qo‘shimchani optimal qo‘shishini va suv sement nisbatini pasaytirishini ifoda etadi.
3.9. Ishlab turgan ishlab chiqarishda yengil betonni sifatini va texnologiyasini yaxshilash uchun qo‘shimchani qo‘llanishda asos qilib ishlab chiqaruvchi tartib qabul qilinadi va uni sozlashini qo‘shimchani kiritish maqsadiga ko‘ra quyidagi xolatlarni xisobga olib amalga oshiriladi:
a) plastifikator qo‘shimchani betonni tarkibida chegaralangan plastifikatsiyalash darajasida suvni va sementni sarfini kamaytirishadi.
Beton qorishmasini P1 (qo‘shimchasiz) xarakatchanlikdan P2 ga (qo‘shimchali) 5% ga o‘tishi;
b) yuqori xarakatchan qorishmalarni tarkibini sozlashda qoliplashida yengil beton qorishmasini qatlamlanishini bartaraf etuvchi chora tadbirlarni qabul qilinishi kerak.
Yirik yengil to‘ldirg‘ich uchun donasini zichligi beton zichligiga yaqin 5-10 mm fraksiyalik donalar afzaldir va g‘ovakli qumni borligi majburiy deb xisoblanadi.
v) yengil konstruksion betonni mustaxkamligini oshirish maqsadida qo‘shimchani kiritilganda beton tarkibini suv sarfi 20% kamaytirib sozlanadi;
g) konstrusion issiq izolyatsiya yengil betonlardan buyumlar tayyorlash uchun qo‘shimchani qo‘llanganda yengil beton qorishmasini xarakatchanligi P1 dan oshmasligi kerak. Betonni zichligini oshishini chaqiruvchi suv sement nisbatini kamayishi xavo olib kiruvchi va g‘ovak xosil qiluvchi qo‘shimchani kiritishi bilan qoplanishi kerak.
Qolgan komponentlarni sarfi zichlikka va mustaxkamlikka ta’sir etmaydi va ular bunda o‘zgarmaydi.