1-mashq. Optik pirometrning ishlash prinsini bilan tanishish

2 – mashq: Solishtirish yo’li bilan qovushoqlok koeffitsiyentini aniqlash
Kerakli asbob va materiallar: Balandligi 0.8 – 1.2 m bo’lgan shisha silindrlar, elektron sekundomer, 0.3 – 0.5 sm li metall sharchalar, suyuqlik (paxta moyi va glitserin), mikrometr.


Ishni bajarish tartibi:

1. 
   Tajriba etalon suyuqlik uchun bajariladi.
   
2. 
   Silindrsimon shisha idishga tekshiriladigan suyuqlik sathi yuqoridagi belgidan kamida kamida 5 – 8 sm baland qilib quyiladi. Chunki suyuqlikka tashlangan sharchalar kamida shuncha masofadan so’ng tekis harakat qila boshlaydi.
   
3. 
   Termometrdan uy temperaturasi aniqlanib, jadvaldan suyuqlikning uy temperaturasiga mos kelgan zichligi yozib olinadi.
   
4. 
   Chizg’ichda AB= o’lchanadi.
   
5. 
   Mikrometrda sharchaning radiusi o’lchanadi. Qo’llanmadagi jadvaldan sharchaning zichligi yozib olinadi.
   
6. 
   Sekundomerni qo’lga olib, Ш sharcha suyuqlik sathining o’rtasiga tashlanadi va ko’zni yuqorigi belgi po’parasida tutib turiladi.Sharcha yuqorigi belgidan o’tayotgan paytda sekundomer yurgiziladi. Darhol diqqat pastki belgiga qaratiladi. Sharcha bu belgidan o’tayotgan paytda sekundomer yurgiziladi. Darhol diqqat pastki belgiga qaratiladi. Sharcha bu belgidan o’tayotganda sekundomer to’xtatiladi. Sekundomerning ko’rsatishi sharchaning masofani bosib o’tishi uchun vaqt ni xarakterlaydi.
   
7. 
   Qovushoqligi noma’lum suyuqlik uchun jadvaldan olinadi. vaqt sekundometrda o’lchanadi.
   
8. 
   (13) formula yordamida glitserinning qovushoqlik koeffitsiyenti hisoblanadi.
   
9. 
   Olingan natijalar va xatolar hisoblanib, 2 – jadvalga yoziladi.
   

2 - jadval

№
1. 2. 3.
O’rt