1-mashq. Optik pirometrning ishlash prinsini bilan tanishish

Laboratoriya ishi
Suyuqlikning ichki ishqalanish koeffitsiyentini Stoks usulida aniqlash

Ishdan maqsad: suyuqlikning qovushoqlik koeffitsiyentini tajriba yo’li bilan aniqlash va uning molekulyar mexanizmi bilan tanishish
1 – mashq. Sharchaning tekis harakatidan foydalanib ichki ishqalanish koeffitsiyentini aniqlash
Kerakli asbob va materiallar: Balandligi 0.8 – 1.2 m bo’lgan shisha silindr, elektron sekundomer, 0.3 – 0.5 sm li metall sharchalar, suyuqlik, mikrometr.


Ishning bajarish tartibi

1. 
   Laboratoriya ishning yo’riqnomasini o’qib o’rganing.
   
2. 
   Ishga kerakli shisha silindrning suyuqlik bilan to’ldirilganligini tekshiring.
   
3. 
   Silindr ichiga 70 - 100 sm balandlikgacha tadqiq etiladigan suyuqlikni quying va shayton yordamida suyuqlikli idishlarning vertikal joylashganligini tekshiring.
   
4. 
   Ihtiyoriy birorta sharchani o’rganilayotgan suyuqlikka va uning tekkis harakatga o’tgan balandliligini aniqlang. Idishning mana shu joyiga chiziq, undan pastroqda chiziq chizing.
   

Eslatma.1. Suyuqlikdagi ko’pchilik hollarda 5-10 cm oraliqda (suyuqlik qovushoqligiga mos ravishda) tekkis harakatga o’tadi.

5. 
   Variant bo’yicha berilgan sharchalarni bir nechtasining diametrini nanometrda o’lchang.
   
6. 
   Ma’lum diametrli sharchani suyuqlikka tashlang va chiziqqa kelganda sekundomerni ishga tushiring hamda kuzatishni davom ettirgan holda sharcha chiziqqa yetganida uni to’xtating. So’ngra sharcha tekis harakat qilgan balandlikni va uni o’tishga sarf bo’lgan vaqtni toping.
   

Eslatma. 2.Sharchaning dan gacha bo’lgan h masofani (1-rasmga qarang) bosib o’tish uchun ketgan vaqtini t desak, uning tezligi jism harakat qonuniyatidan topiladi.

7. 
   Tajribadan topilgan natijalarni 1 - jadvalga yozing.
   

1 - jadval

	Suyuq- Liklar	№
1 2 3 O’rt

Eslatma. 3. Pahta yog’ning zichligi 800 kg/m³ ga teng, glitserinniki 1260 kg/m³.