1. Mashg‘ulot o‘tkazish joyi: fiziologiya xonasi. Jixozlanishi

Qisqarish turlari.

Tabiiy sharoitda nerv orqali muskulga etib kelgan impulg‘s muskul tolalarida xarakat potensiali xosil qiladi, bu potensila tarqalib, qisqarishni ta’minlovchi mexanizmlarni ishga soladi. Nerv-muskul preparatida muskul qisqarishi uchun mavjud sharoitga qarab ikki turdagi: izometrik va izotonik qisqarishlar tavofut qilinadi.

Agar muskul qisqargan vaqtda uning tolalari kaltalashsayu, ammo tarangligi deyarli o‘zgarmasa, izotonik qisqarish sodir bo‘ladi. izotonik qisqarish muskul yuk ko‘tarmaganda kuzatiladi. Muskul qo‘zg‘alib, qisqarganla tolalari kaltalanishiga sharoit bo‘lmasa, masalan muskulning ikki uchi kimirlamaydigan qilib bog‘langan bo‘lsa, qisqarish vaqtida tolalarning tarangligi oshadi. Bu izometrik qisqarish deyiladi. Bu xil qisqarishni muskulga juda ogir ortirilganda kuzatish mumkin.

Organizmda muskullar qisqarishi xech qachon sof izotonik yoki sof izometrik qisqarish tarzida o‘tmaydi. Masalan, qo‘lni tirsak bo‘g‘imida bo‘g‘uvchi muskul yuksiz xarakat qilsada, u bo‘g‘imdagi qo‘lni yozuvchi muskul qarshiligiga uchraydi va uning tarangligi oshadi. Bir - butun organizmda faollik ko‘rsatayotgan muskullarning qisqarishlari boshqacha tasnif qilinadi: 1) izometrik qisqarish- ko‘tarilgan yukni bir nuqtada ushlab turish; 2) konsentrik qisqarish- muskulning yuk ko‘tarib, kaltalanish; 3) ekssentrik qisqarish- ko‘tarilgan yukni pastga sekin tushirishda muskulning uzayishi.