1-ma’ruza umumiy tilshunoslikdan ma’lumot. Milliy til va adabiy til. Fonetika haqida umumiy ma’lumot reja

1. Ega ergash gap bosh gapdagi olmosh bilan ifodalangan egani izohlagan ergash gapdir. Ega ergash gap bosh gap bilan birgalikda ega ergash gapli qo‘shma gap hisoblanadi. Ega ergash gap -ki bog‘lovchisi va fе’lning shart mayli qo‘shimchasi -sa hamda so‘roq va ko‘rsatish olmoshlari (kimki – u, kimki – o‘sha, kimki- o‘zi, nima – o‘sha, nimaiki – hammasi) yordamida bog‘lanadi: Kimki birovning payini qirqsa, o‘ziniki ham qirqiladi. («Ajoyib nasihatlar».) Kimki o‘tmishni yaxshi bilsa, u hozirgi zamon qadriga etadi. («Oz-oz o‘rganib dono bo‘lur».) Ba’zan bosh gap tarkibidagi ko‘rsatish olmoshi bilan ifodalangan ega tushirilishi mumkin: Sizga ayonki, siz o‘z oilangizdasiz. Bu gapda shu (ega) tushirilgan. Sxеmasi quyidagicha:

1. Kim ...........-sa, u ............ 2. Kim ........-sa, o‘zi ........... 3. Kimki .......-sa, u ............. 4. Kimda-kim ......-sa, u ......

5.Nimaiki ......-sa, o‘sha ....... 6.Nima..............-sa, o‘sha..... 7. Shunisi ........-ki, ............... 8. .................-ki, ..................