1-ma’ruza Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari faniga kirish. Akt komponentlari. Texnik tizimlarda aktning asosiy funksiya va vazifalari. Axborot texnologiyalari axborot tizimlarni tavsifi,ularni toifasi

Kompyuter 
ma’lumotlarni qayta ishlovchi maxsus qurilmadir. Kompyuter tizimlari kompyuter 
yordamida ma’lumotlarni saqlash va qayta ishlash uchun zarur bo’lgan komponentalarning 
birlashmasidir. Har bir kompyuter tizimi apparat va dasturiy ta’minotning bir nechta qismlaridan 
tashkil topadi. 
Apparat ta’minoti.
Xisoblash tizimining apparat ta’minotiga apparat konfigurasiyasini tashqil 
qiluvchi qurilmalar kiradi. Zamonaviy kompyuterlar va xisoblash komplekslari modul blokli 
konstruksiyaga ega, ya’ni apparatli konstruksiyaga ularni tayor tugunlar va bloklardan yigish 
mumkin.
Dasturiy ta’minot.
Dastur – bu buyruqlar kema-ketligidir. Har qanday kompyuter dasturining 
maqsadi apparat vositalarini boshqarishdir. Kompyuterning dasturiy va apparat ta’minoti bir-biri 
bulan uzviy bog’langan holda ishlaydi. Hisoblash tizimining dasturiy ta’minoti tarkibi dasturiy 
konfigurasiya
deb ataladi. Amaliy dasturiy ta’minot matnlarni, elektron jadvallarni, dasturlarni 
qayta ishlashga mo’ljallangan.Tizimli dasturiy ta’minot kompyuterni hamda Windows, Linux yoki 
UNIX kabi amaliyot tizimlarni boshqarush uchun mo’ljallangan dasturlardan tashkil topgan. 
Ko’pgina dasturlar boshqa pastroq darajadagi dasturlarga suyanadi, bunday kol 
dasturiy interfeys
deb ataladi. Bunday interfeysning borligi, texnik sharoitning borligiga va protokollarning uzviy 
boglikligiga asoslangan bo’lib amalda o’zaro ta’sir etuvchi bir nechta satxlarga dasturiy ta’minotni 
bo’lib beradi. Dasturiy ta’minotning satxlari piramida konstruksiyasiga ega. 
Baza satxi.
Dasturiy ta’minotning eng past satxi baza dasturiy ta’minotidir. Ular asosan
baza apparat vositalarining uzviy bogliqligiga javob beradi. Baza dasturiy vositalar qoida bo’yicha 
baza qurilmalari tarkibiga kiradi va maxsus mikrosxemalarda saqlanadi. Ular doimiy xotira
qurilmasi deb ataladi. 
Sistema satxi
. Sistema satxi – o’tuvchi(oraliqdagi). Bu satxda ishlovchi dasturlar kompyuter 
tizimining barcha dasturlari, baza dasturlari satxi va apparat ta’minoti bilan uzviy boglangan xolda 
ishlashni ta’minlaydi.
Xizmatchi satx.
Bu satxning dasturiy ta’minoti baza satxi dasturlari bilan ishlashni xamda tizim 
skatxi dasturlari bilan ishlashni ta’minlaydi. Xizmatchi dasturlarning asosiy vazifasi kampyuter 
ishini sozlash va tekshirish ishlarini avtomatlashtirishdan iborat.
Amaliy satx.
Amaliy satxning dasturiy ta’minoti amaliy dasturlar majmuasini tashqil qiladi. Ular 
yordamida ish joyida aniq vazifalarni bajarish mumkin.
Kompyuterlar klassifikatsiyasi. 
Kompyuterlar klassifikatsitasida quyidagi tirlarni keltirish mumkin: