1-ma’ruza Texnik tizimlarda axborot texnologiyalari faniga kirish. Akt komponentlari. Texnik tizimlarda aktning asosiy funksiya va vazifalari. Axborot texnologiyalari axborot tizimlarni tavsifi,ularni toifasi

Superkompyuterlar:
juda tez ishlaydigan eng qimmat kompyuterlar
. 
Katta kompyuterlar juda 
murakkab ilmiy-texnik masalalarni yechishga mo’ljallangan. Superkompyuterlar o’zining 
hisoblash quvvatini ma’lumotlarni parallel qayta ishlash hisobiga oladi, ular bitta masalani 
yechishda bir vaqtda ko’plab protsessorlarni ishlatadi.
Misollar: Superkompyuterlar: Jaguar, K Computer, Kolumbiya. 
Server kompyuterlar
: bitta juda qiyin masalani yechishga emas, bir nechta mayday masalalarni 
yechishga qaratilgan. Vikipediya ensiklopediyasida saqlanuvchi kompyuterlar serverga misol 
bo’ladi. Bu kompyuterlar qidirilayotgan sahifani qidirib, topib, sizga jo’natishi lozim.

---

Server dasturlar va ma’lumotlar to’plamini o’zida saqlovchi markaziy kompyuterdir. Faylli 
serverlar va ilova serverlari muhim turlar hisoblanadi. 
Ishchi stansiyalar
: tabiiy fanlar, matematika, muhandislik hisoblari, loyihalash kabi murakkab 
proseduralarni yechishga mo’ljallangan qimmat kompyuterlardir. 
Shaxsiy kompyuterlar
. Shaxsiy kompyuterlar oxirigi yigirma yil mobaynida jadal 
rivojlanib keldi. Bunday kompyuterlar bitta ish joyiga xizmat ko’rsatadi. Qoida bo’yicha shaxsiy 
kompyuterda bitta odam ishlaydi. O’zining kichikligiga qaramay xamda unchalik Qimmat 
bo’lmagan shaxsiy kompyuterlar katta ishlab chiqarish kuchiga ega. Zamonaviy shaxsiy 
kompyuterlar 70-yillar katta EXM laridan, 80-yillar mini-EXMlaridan va 90-yillarning mikro-
EXMlaridan ustundirlar. Shaxsiy kompyuterlar {Personal Computer, PC) kichik korxonalarni va 
ayrim shaxslarni talablarini bemalol qanoatlantiradi.1995 yildan so’ng Internetning rivojlanishi 
shaxsiy kompyuterning yanada rivojlanishiga sabab bo’ldi. Shaxsiy kompyuter yordamida jaxon 
tarmog’idan ilmiy, madaniy, o’quv va ko’ngil xushlik axborotlarini olish mumkin. Shaxsiy 
kompyuterlar toifali fanlar bo’yicha o’quv jarayonini avtomatlashtirish vositasi bo’lib xam xizmat 
qiladi, shuningdek masofadan o’qitish jarayonini ham tashqil qilish mumkin. Ular ishlab chiqarish 
va ijtimoiy soxalarga ham o’z xissasini qo’shadilar. Shaxsiy kompyuterlar uyda ish faoliyatni 
tashqil qilishga yordam beradi, bu esa ishsizlikda qo’l keladi.Yaqin kunlargacha shaxsiy 
kompyuterlar shartli ravishda ikki kategoriyaga: xo’jalik ShK va professional ShK. Xo’jalik 
modellar, hoida bo’yicha, kichik ishlab chiqarish imkoniyatiga ega., lekin ularda rangli grafika va 
tovush bilan ishlash imkoniyatlari nazarda tutilgan. Bunday imkoniyatlar esa 8ilde8m8tive 
modellarda talab qilinmagan. Oxirigi yillarda xisoblash texnika vositalarining arzonlashuvi tufayli 
xo’jalik va 8ilde8m8tive modellar orasidagi chegara ancha kamaydi va xo’jalik modellar o’rniga 
8ilde8m8tive modellar ishlatilmoqda. Profesional modellar esa o’z navbatida xo’jalik 
modellarning xususiyatlarini o’zlashtirdi, ya’niy multimediya ma’lumotlarini ishlab chiqaruvchi 
qurilmalarni o’z tarkibiga oldi. Multimedia terminalogiyasi deganda aslida ma’lumotlarning bir 
necha xil toifai bitta hujjatda joylashuvi (matnli, grafika, musika va video ma’lumotlar ) yoki shu 
ma’lumotlar majmuasini taqdim etuvchi qurilmalar to’plami nazarda tutiladi.