1-ma’ruza: Organik kimyo predmeti

8-MA’RUA: Spirtlar va Fenollar.

Reja:

1. 
   Spirtlar, fenollar tabiatda uchrashi,
   
2. 
   Gomologik qator.
   
3. 
   Tuzilishi va nomlanishi,
   
4. 
   Olinish usullari.Elektron tuzilishi
   
5. 
   Fizik kimyoviy – xossalari, izomeriyasi.
   

Tayanch iboralar: To’yingan va to’yinmagan aromatic spirtlar, birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi spirtlar, oddiy va murakkab efirlar. 1,2 va 3 atomli fenollar. Pikrin kislota.

Spirtlar (alkogolyatlar) deb molekulasida bitta yoki bir nechta gidroksil gruppa OH saqlagan birikmalarga aytiladi.Spirtlarning umumiy formulasi C_nH_2n+1OH.

Spirtlarda uglevodorod qismiga qarab alifatik aromatik va alisiklik spirtlarga bo’linadi.
С Н₃ - СН₂ ОН СН₂ОН ОН

Alifatik

aromatik alisiklik

bundan tashqari gidroksil gruppa soniga qarab bir va ko’p atomli bo’ladilar.

СН₃ – СН₂ОН СН₂–СН₂ С Н₂ – СН- СН₂

ОН ОН ОН ОН ОН

bir atomli ikki atomli uch atomli

spirtlar gidroksil gruppaning molekulada qanday atomda joylashganlkigiga qarab birlamchi va uchlamchi spirtlarga bo’linadi.

СН₃ - СН₂ – ОН birlamchi spirt

С Н₃ - СН – ОН ikkilamchi spirt

СН₃

СН₃

СН₃ - С - ОН uchlamchi spirt

СН₃