1-ma’ruza: Organik kimyo predmeti

Xloropren kauchuk. Bu kauchuk 2-xlor-1,3-butadien (xloropren)–ning polimerlanishi natijasida hosil bo`ladi:

Xloropren past temperaturada polimerlanganda nairit deyiladigan kauchuk hosil bo`ladi. Xloropren stirol bilan sopolimerlanganda – nairit C kauchuk olinadi. Bunday kauchuklar benzin va yog` ta`siriga, oksidlanishga, issiqqa chidamli bo`ladi. Shuning uchun ulardan turli xil sanoat buyumlari, transportyorlar, elimlar tayyorlanadi.

Nazorat savollari

1. 
   Alkinlarda uglerod atomi qaysi gibridlanish holatida bo’ladi?
   
2. 
   Tarkibida beshta uglerod saqlovchi alkinning barcha izomerlarini yozib rasmiy nom bilan nomlang.
   
3. 
   Sanoatda atsetilen nimadan, qanday usul orqali olinadi?
   
4. 
   Respublikamizda atsetilendan foydalanib qaysi moddalar, qaysi joyda ishlab chiqariladi?
   
5. 
   Nima sababli atsetilen havoda tutab yonadi?
   
6. 
   Atsetilen asosida qanday reaksiyalar yordamida sintetik kauchuk olish mumkin?
   
7. 
   Atsetilen gomologlarida qaysi vodorod kislotalik xossasiga ega?
   
8. 
   Uchbog’ hisobiga polimerlanish reaksiyalari boradimi? Misollar keltiring.
   
9. 
   Qanday tuzilishga ega bo’lgan alkinlarni Grinyar reaktivi yordamida miqdoriy analiz qilish mumkin?
   
10. 
    Vinil atsetilenning amaliy ahamiyatiga tegishli misollar keltiring.
    
11. 
    Quyidagi uglevodorodlarning tuzilish formulalarini yozing: butadien-1,2, butadi-en-1,3, izopren, diallil, sis-pentadien-1,3, sis-sis-geksadien-2,4, trans-trans-geksadien-2,4.
    
12. 
    Allil bromid va 3-brombuten-1 dan natriy metali ta'sirida qanday dien sintez tqilish mumkin.
    
13. 
    Dien uglevodorodga xlorning birikishidan 2,5-dixlorgeksen-3 hosil bo`ladi. Da-stlabki dien formulasini yozing va nomlang.
    
14. 
    2-metilbutadien-1,3 ning vodorod, brom, vodorod bromid bilan reaksiyalarini yozing va hosil bo`lgan birikmalarni nomlang.
    
15. 
    Tabiiy kauchukni quruq haydashdan molekulyar formulasi C₅H₈ bo`lgan uglevodorod olindi. Bu uglevodorodni 2-metilbutadien-1,3 ekanligini qanday isbotlash mumkin.