1-ma’ruza: Organik kimyo predmeti

NH+ HONO N—N =O+H₂O
R R

Nitrozaminlarga kuchli kislotalar ta`sir ettirilsa, qaytadan ikkilamchi amin xosil bo’ladi.

Uchlamchi aminlar nitrat kislota ta`sirida chidamli bo’lib faqat tuz xosil bo’ladi.
R
NH+ HONO smola
R
AROMATIK AMINLAR
Aromatik aminlar deb, benzol xalqasidagi vodorod atomi o’rniga amino-gruppa yoki ammiakdagi vodorod atomlari o’rniga aromatik radikallar o’rin almashgan moddalarga aytiladi.
NH₂

Ularning xammasi birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi aromatik aminlarga sinflanadilar.

Molekuladagi aminogruppa soniga qarab aromatik aminlar mono - di, va poliaminlarga bo’linadi.


NOMENKLATURASI
Aromatik aminlarning nomi radikallar nomiga amin so’zini qo’shib o’qishdan kelib chiqadi.
NH₂ NH –CH₃ N

C₂H₅

Fenilamin metilfenilamin etildifenilamin

IZOMERIYASI
Aromatik aminlarda izomeriya soni aminogruppaning benzol xalqasida yoki xalqaning tashqarisidagi zanjirga joylashishiga bogliqdir.
Masalan; C₇H₉N formulali aromatik amin to’rtta izomeriyaga ega;
--CH₃ --CH₃ CH₃ CH₂NH₂ --NH₂
NH₂ NH₂
O. toluidin m.toluidin p.toluidin benzilamin


OLINISH USULLARI
1.Nitrobirikmalarni qaytarish bilan aromatik aminlarni olish usulini birinchi bo’lib, 1842 yilda rus olimi N.N.Zinin kashf etdi.

- NO₂ -NO₂