Nomenklaturasi va izomeriyasi olinish usullari kimyoviy xossalari

Aromatik alisiklik uglevodorodlar
REJA

• 
  NOMENKLATURASI VA IZOMERIYASI
  
• 
  OLINISH USULLARI
  
• 
  KIMYOVIY XOSSALARI
  
• 
  ALISIKLIK UGLEVODORODLAR
  
• 
  KIMYOVIY XOSSALARI
  

ADABIYOTLAR

NOMENKLATURASI VA IZOMERIYASI
Benzol qatori uglevodorodlarni nomlash uchun benzol asos qilib olinib undagi nechta vodorod atomlari qanday radikal almashgan bo’lsa, shu radikallar o’qilib oxiriga benzol so’zi qo’shib yozilada. Benzol xalqasidagi xamma uglerod va vodorod atomlari bir xil qiymatga ega bo’lganligi uchun uning bir atom vodorodi o’rniga almashingan xosilalari bitta izomeriyaga ega bo’ladi.


CH₃ CH₂-CH₃ CH₃-CH-CH₃

toluol (metilbenzol) etilbenzol n.propilbenzol

Benzol xalqasidagi ikkita vodorod atomlari vakillariga o’rin almashsa, ularning joylanishiga qarab uch xil izomer xosil bo’ladi.

CH₃ CH₃
CH₃
CH₃ CH₃
CH₃
o-ksilol m-ksilol p-ksilol
(1, 2-dimetilbenzol) (1, 3-dimetilbenzol) (1. 4- dimetilbenzol)


OLINISH USULLARI
Aromatik uglevodorodlar, asosan toshko’mir va neftni qayta ishlab olinadi. Metallurgiya sanoatida ishlatiladigan koks olish uchun toshko’mir yuqori tempe-raturada quruq xaydaladi. Natijada koks gazi, toshko’mir smolasi, ammiakli suv va koks xosil bo’ladi. Reaksiyalarni qayta ishlab benzol toluol, ksilol, neftalin, antratsen, fenantren va boshqa aromatik uglevodorodlar olinadi.


1.Bundan tashqari Sh.Fridel - D. Krafts usuli boyicha xam laboratoriyada xam sanoatda aromatik uglevodortlar aromatik yadro alyuminiy xlorid ishtirokida alkil xlorid ta`sir ettirib olinadi.
CH₃

+ CH₃ Cl AlCl₃