1 ma’ruza mexanikaasoslari

Gaz emboliyasi

Agar havo pufakchasining turli tomonida suyuqlik bir xilda ta’sir ko‘rsatayotgan bo'lsa, havo pufakchasi ikkala tomoni ham bir xil egrilikradiusiga ega bo'ladi. Agar pufakchaga tomonlardan biriortiqroq bosim bilan ta ’sir etsa, masalan, suyuqlik harakatida menisklardeformatsiyalanadi va ularning egrilik radiuslari o ‘zgaradi,havo pufakchasining turli tomonidagi qo‘shimcha _{ } bosim esa bir-biridanfarq qiladi. Bu hol havo pufakchalari tomonidan suyuqlikka shunday kuch ta’sir etishi natijasida suyuqlikni kapillar naydagi harakat tezligi kamayadiyoki butunlay to‘xtab qoladi.

Bunday hodisalar odamning qon aylanish sistemasida ham yuz berishimumkin.

Qonga kirib qolgan havo pufakchalari kichik qon tomirlarini to‘sibqolishi va birorta organning qon bilan ta’minlanishidan mahrum etishimumkin. Gaz emboliyasi deb ataladigan bu hodisa natijada jiddiy funksionalshikastlanishga yoki hatto letall (o‘lim)ga olib kelishi mumkin. Gazemboliyasi yirik venalar jarohatlanganda hosil bolishi mumkin; bunda qonoqimiga kirib qolgan havo pufakchasi qonning harakatlanishiga to‘sqinlikqiladi. Vena tomirlari ichiga turli xil dorivorlar quyishda havo pufakchalarikirib qolmasligi lozim.

G‘avvoslar juda katta chuqurlikdagi suv ostidan tezlik bilan suv sathigachiqarilganda ularning qonidan gaz ajralib chiqib, pufakchalar paydobo‘lishi, uchuvchilarda va kosmonavtlarda ju d a yuqori balandliklardakabinalari va skafandralarining germetikligi ishdan chiqishida gaz emboliyasiyuz berishi mumkin. Bu hoi qon tarkibidagi suyultirilgan gazlarning,atrofdagi atmosfera bosimining keskin kamayishi tufayli erkin holga, ya’nigaz holatiga o ‘tishidir. Qon tarkibidagi gazlar bosimining asosiy qismini a’zot tashkil etganligi tufayli bosimning keskin kamayishida gaz pufakchalariningqonda paydo bo‘lishida ham azot yetakchi rolni o‘ynaydi,chunki u organizm va uni o‘rab olgan havo bilan gaz almashinuvi jarayonidaishtirok etmaydi.