1– Mа’ruzа. Mavzu: Termodinamika tarixi va rivojlanish tendentsiyalari va vazifalari. Noenergetik sohalarida issiqlik texnikasining o’rni. Reja

Bug’li kompressorli sovutish qurilmasining tsikli.



6 – rasm.
SK – sovutish kamerasi, B – bug’latgich, K-kompressor, KD-kondensator, D-drossellsh ventili
Bug’li kompressorli sovutish mashinalari oson qaynaydigan suyuqliklar–ammiak, freon, SO₂ larda ishlaydi. Bu xladoagentlar past bosimlarda oson qaynaydi va xosil bo’lgan bug’lardan ish jismi sifatida foydalaniladi. Bug’lanish jarayonida sovitiladigan muhitdan q₂ issiqlik yutiladi. To’yingan bug’ kompressor bilan so’rib olinadi va adiabatik ravishda р₂ bosimga qadar siqiladi.
(1–2 jarayon) Bunda 1 ish sarf bo’ladi.
Kompressordan siqilgan bug’ kondensatorga o’tadi va р₂=const da q₁ issiqlikni berib soviydi (2-2¹-3 jarayon) va kondensatsiyalanadi. Bunda 2 – 2¹ o’ta qizigan bug’ning harorati pasayadi; So’ngra Т₁=constda 2¹-3 to’yingan bug’ to’liq kondensatsiyalanadi. Xladoagent kondensatordan so’ng (D) drossellash ventilidan keyin harorat Т₂ ga qadar pasayib (nam bug’), ish jismi bug’latgichga o’tadi. Bug’latgichda Р₁=constda va Т₂=constda Xladoagent (ish jismi) qaynaydi va sovitiladigan muhitdan q2 issiqlikni oladi. (4–1 jarayon).
Sovitish koeffitsienti:
1 kg sovitish agenti sovitiladigan muhitdan oladigan q₂ issiqlik–solishtirma sovuqlik ishlab chiqaruvchanlik deyiladi va quyidagicha aniqlanadi:
q₂=yuza 4 l va 4=i₁-i₄=i₁-i₃ (9)
Kondensatorda sovituvchi muhitga (suvga yoki havoga) o’zgarmas bosimda berilgan issiqlik:
q₂=yuza 233¹ va 2=i₂-i₃ (10)
u xolda sovutish koeffitsienti quyidagiga teng bo’ladi:


(11)
1,2,3:4 nuqtalarda ish jismining (NH₃, freon, SO₂……….) Entalpiyalari xar bir xladoagent uchun tuzilgan l dr–i diagrammadan foydalanib topiladi. Kompressorda adiabatik siqilishda bajarilgan ish (1-2 siqilish) quyidagi formuladan topiladi:
L₀=i₂-i₁ (12)
Sovutish qurilmasining kompressorini yuritish uchun zarur bo’ladigan nazariy quvvat:


(13)
bunda m – sovitish agentining massaviy sarfi, kg/sek
Q₂=q₂*m=m (i₁-i₄): (14) – sovitish mashinasining sovuqlik ishlab chiqaruvchanligi; Vm,

Massaviy sarf:
kg/sek.
Sovutish koeffitsienti:
(15)