1-ma’ruza. Mavzu: Shaxsiy kompyuterlarning ta’minoti va uning turlari. Kompyuter avlodlari va ularning klassifikasiyasi. Sistema bloki komponentlari. Registrlar, Xotira va uning ishlash imkoniyatlari. Mavzu rejasi

Intel firmasining mikroprotsessorlari 
1971 yilning noyabr oyida Intel korporatsiyasi о‘zining uch nafar muhandisi tomonidan ishlab 
chiqilgan va tijorat maqsadlarida tarqatish uchun mо‘ljallangan dunyoda eng birinchi 4004 rusumli 
mikroprotsessor yaratganini e’lon qildi. Bugungi standartlarga kо‘ra juda sodda sanaladigan ushbu 
mikroprotsessor tarkibida atigi 2300 ta tranzistor bо‘lib, soniyada bor-yо‘g‘i 60 000 ta hisoblash 
operatsiyalarini bajargan xolos. 
Bugungi mikroprotsessorlar ommaviy ishlab chiqarilayotgan juda murakkab mahsulot bо‘lib, 
о‘z ichiga 5,5 milliondan ortiq tranzistorni mujassam etadi, soniyada yuzlab million operatsiyalar 
bajaradi. Bu borada olib borilayotgan tadqiqotlar esa tobora jadal kechmoqda. 
4004 rusumli mikroprotsessor 
1971 yili Intel korporatsiyasining birinchi mikroprotsessori yaratildi. 4004 rusumli ushbu 
mikroprotsessor tо‘rt bitli bо‘lgan, ya’ni u tо‘rt bitli sonlarni saqlay olgan, ularga ishlov bergan, xotira 
qurilmasiga saqlagan yoki undan hisoblab chiqargan bо‘lib, kalkulyatorlarda qо‘llash uchun 
mо‘ljallangan. 4004 rusumli chip (yoki kristall) о‘sha davrda dunyoda eng zо‘r kompyuter sanalgan 
Amerika hukumatining ENIAC rusumli kompyuteridan ham kuchli vosita sifatida e’tirof etildi. 
Jumladan, ushbu kompyuter soniyada 5000 yо‘riq bajargan bо‘lsa, 4004 esa 60000 yо‘riqqa ishlov 
bergan. Ayni paytda chip barmoq uchida joylashgan bо‘lsa (uning о‘lchami 1/6 ga 1/8 dyuym bо‘lgan), 
ENIAC 3000 kvadrat fut maydonni egallab, vazni 30 tonnadan ortiq bо‘lgan. Xoffning ushbu ixtirosi 
о‘z vaqtida Noysning integral sxemasi kabi katta ahamiyatga ega bо‘lgan. Protsessorga о‘shanda “chip 
ustidagi kompyuter” nomini oldi. Negaki endi, zikr etilgan kompyuter tomonidan amalga oshirilgan 
jamiki arifmetik va mantiqiy vazifalar mixning qalpog‘idek keladigan chip ichidan joy olgan edi. 
Darhaqiqat, 4004 umuman sun’iy intellekt tizimlarini, xususan shaxsiy kompyuter yaratilishi uchun 
yо‘l ochib bergan inqilobiy ixtiro bо‘lgan edi.