1-ma’ruza. Mavzu: Shaxsiy kompyuterlarning ta’minoti va uning turlari. Kompyuter avlodlari va ularning klassifikasiyasi. Sistema bloki komponentlari. Registrlar, Xotira va uning ishlash imkoniyatlari. Mavzu rejasi

Intel korporatsiyasi 
Intel - INTegrated ELectronics korporatsiyasi 1968 yili Robert Noys (Robert Noyce) va 
Gordon Mur (Gordon Moore) tomonidan yaratilgan bо‘lib, ularga, keyinchalik Intel 
korporatsiyasining Direktorlar kengashi raisi lavozimigacha kо‘tarilgan Endryu Grouv (Andrew 
Grove) ham о‘sha yili qо‘shildi. 1974 yili korporatsiyaga uning bо‘lajak prezidenti va bosh 
boshqaruvchisi Kreyg Barrett (Craig Barrett) keldi. 
Biroq, bungacha mikroprotsessorni yaratish borasidagi dastlabki tajribalar dastlab Shockley 
Semiconductor Laboratory firmasi sо‘ngra Fairchild Semiconductor firmasida (yarim о‘tkazgichlar 
laboratoriyalari) о‘tkazilgan edi. Noys va Gordon ikkala firma xodimlari bо‘lishib, ular yaratishgan 
Intel, ushbu firmalarda tо‘plangan tajribalarni tabiiy ravishda о‘ziga mujassam etgan qandaydir 
alkimyo tarkibga о‘xshash korxona bо‘ldi. 
Noys miyasiga sxema yig‘ish mobaynida simlardan foydalanmasdan elementlarni bitta 
kremniyli plastina ustida yig‘ib, о‘zaro ulab kо‘rish g‘oyasi kelgan. 
1959 yili Noys diffuzion integral yoki metall changi purkalgan rezistorlar haqida, teskari 
yо‘nalishga qо‘zg‘atilgan pn-о‘tishlar yordamida asboblarni bir-biridan izolyatsiya qilish xususida 
hamda yuzaga metall changini purkash yо‘li bilan hosil qilingan oksidlarda ochilgan teshiklar orqali 
elementlarni bir-biri bilan ulash tо‘g‘risida о‘zining birinchi batafsil ma’lumotnomasini havola etdi. 
Yana bir oy о‘tgach, Noys bir nechta elementlarni bitta kristall ustiga joylashtirish g‘oyasi bilan 

---

о‘rtoqlashdi. Ayni shu fursatdan integral sxema haqidagi g‘oya real voqelikka aylandi. Fairchild 
Semiconductor muvaffaqiyat chо‘qqisiga chiqqan paytda Robert Noys va Gordon Mur Intel firmasini 
yaratish maqsadida о‘z firmalarini tark etishdi. 
О‘sha davrdan e’tiboran Intel firmasi, unda ishlaydigan xodimlar soni 64 mingdan oshib 
ketgan, har yili (1997 yil oxirida olingan ma’lumotlarga kо‘ra) 25 milliard dollardan ortiq yillik 
daromad kо‘radigan, mikroprotsessor ishlab chiqarish bо‘yicha dunyoda eng yirik korxonaga aylanib 
qoldi. 
Hisoblash mashinasining “miyasi” deb nom olgan mikroprotsessor shaxsiy kompyuter va 
boshqa kо‘plab elektron qurilmalarni boshqaradigan bosh organ vazifasini bajaradi.