1-Ma`ruza. Mavzu: Metallmaslar. Vodorod. Suv. Reja. Metallmaslarning davriy jadvalda tutgan o`rni. Metallmaslarning umumiy xossalari

Al oksid va gidroksid. Alyuminiy oksid (giltuproq) Al₂O₃ oq rangli, ancha qiyin suyuqlanuvchan, juda qattiq modda. Al₂O₃ ning kristallari ko`k rangli bo`lsa-sapfir, gunafsha rangli-ametist, qizil rangli-yoqut deyiladi.

Laboratoriyada Al₂O₃ Al ni O₂ da yondirish yoki Al(OH)₃ ni qizdirish yo`li bilan olinadi: 4Al + 3O₂ ═ 2Al₂O₃ 2Al(OH)₃ ═ Al₂O₃ + 3H₂O

Al₂O₃ suvda erimaydi va u bilan reaksiyaga kirishmaydi. U amfoter kislotalar va ishqorlar bilan reaksiyaga kirishadi:

1. 
   Al₂O₃ + 6HCl ═ 2AlCl₃ + 3H₂O b) Al₂O₃ + 2NaOH ═ 2NaAlO₂ + H₂O
   

c) Al₂O₃ + 2NaOH ═ 2Na[Al(OH)₄(H₂O)₂]

Alyuminiy gidroksid Al(OH)₃ oq qattiq modda, suvda amalda erimaydi. Bilvosita yo`l bilan–alyuminiy tuzlariga ishqorlarning eritmalarini ta`sir ettirib olinadi:

AlCl₃ + 3NaOH ═ Al(OH)₃↓ + 3NaCl

Al(OH)₃ haqiqiy amfoter gidroksid. Kislotalar bilan o`zaro ta`sirlashganda tarkibida Al³⁺ bor tuzlar hosil qiladi; ishqorlarning eritmalari bilan o`zaro ta`sirlashganda alyuminatlar, ya`ni alyuminiy anion tarkibiga kiradigan tuzlar hosil qiladi. Masalan:

Al(OH)₃ + 3H⁺ ═ Al³⁺ + 3H₂O

Al(OH)₃ + OH^- + 2H₂O ═ [Al(OH)₄(H₂O)₂]^-