1-ma’ruza Mavzu: Hayotiy faoliyat xavfsizligining nazariy asoslari Reja

Hayotiy faoliyat xavfsizligining uchta o`zaro bog`liq masalasi

HFX - uchta o`zaro bog`liq rnasalani xal etadi:

Xavflarni birday (umumlashtirish) deb hisoblash. ya`ni ularning qiyofasiga qarab koordinali va miqdoriy xususiyatlarini ko`rsatish.

Sarf harajatlari va loyihasini solishtirish asosida xavflardan himoya qilish.

Paydo bo`lishi mumkin bo`lgan salbiy (xavfning qoldiq deformatsiyasidan kelib chiqqan) xavflarni yo`qotish.

HFX masalalari bilan qadim zamonlardan beri ko`p ulug` allomalar shug`ullanib ketishgan. Masalan; Gippokrat eramizdan avvalgi 460-377 yillar, Aristotel eramizdan avvalgi 384-322 yiliar nemis tabibi, olimi va muhandisi Agrikola 1494-1555 y. Mehnat muhofazasidan risola yozgan, Italyan tabibi Ramatssini (1633 - 1714) tozalik gigiyenasiga asos solgan. M.V. Lomonosov (1711-1765) tog`konlarida Mehnat muhofazasi to`g`risida monografiya yozgan. XIX asrning ikkinchi yarmidan boshlab sanoatda texnika rivojlanishi munosabati bilan. Bir guruh olimlar xavfsizlik muammosi bilan shug`ullanganlar: Kirpichev V.L. (1855-1913), Press A.A. (1857-1930). Nikolskiy D.P (1855 - 1918), Levitskiy V.A. (1867-1936), Skochinskiy A.A. (1874-1960), Kaplun (1897-1943) va boshqalar.

Ulug` o`zbek hokimi Abu Ali Ibn Sino (980-1087) o`zishlari bilan bundan 1000 yil muqaddam gigiyena t`aniga asos solgan. Texnosloram rivojlanishiga xavfsizlik muammosi rivojlanishiga akad. Legasov V.A. o`z ilmiy ishlarini bag`ishlagan.

HFX - o`z nazariya va metodologiya usullariga ega. Shunga qaramay HFX -muhandislik, ruhiy holatiga (psihologiyasiga). inson fiziologiyasiga, mehnat muhofazasiga, ekologiya. ergonomika. iqtisod va boshqa fanlarning yutuqlariga asoslangan. HFX ning .metodologik asosi - bu tartibiy taxlildir. Texnika va sanoatning yuqon taraqqiy etgan hozirgi davrida HFX ning ahamiyati yana ham oshib kctdi. Xavfsizlik masalalari yana ham keskinlashib ketdi, shuning uchun mehnat xavfsizligini chuqur o`rganish. bilish, tashviqot qilish va odamlarni xavf-xatardan himoya qilish masalalari asosida tarbiya qilish kerak. Bu HFX ning vazifasi va maqsadi. HFX - jamiyaiimizning mustahkamlanishida xalqmng xavfsizlik faoliyati darajasini ko`tarishda muhim ijtimoiy rol o`ynaydi. HFX fanini o`rganmay odamlar umumiy inson huquqlarida aytilgan ...hayot, erkinlik, mehnat, shaxsiy daxlsizlikka erisha olmaydi... (Inson huquqlari deklaratsiyasi, 3-bandi),