1-ma’ruza. Kompyuter va uning programma ta’minoti. Dasturlash tillarining klassifikatsiyasi

sintaktik
- til jumlalarini 
yozish qoidalarini buzish natijasida; 
semantik
- noto'g'ri parametr qiymatlari, parametrlar bo'yicha 
yaroqsiz harakatlar bilan bog'liq; 
mantiqiy
- ba'zi bir algoritmik konstruktsiyalarni noto'g'ri 
ishlatish bilan bog'liq; 
algoritmik
- dastur xatosiz ishlaydi, ammo noto'g'ri ish qiladi. 
Kompleks tahlil
. Ushbu bosqichda dastur boshqa dasturlar tizimida ishga tushiriladi va 
muammoning shartlari talab qiladigan dastlabki ma'lumotlar kiritiladi. Yechim natijasida olingan 
chiqish ma'lumotlari muammo direktori tomonidan tahlil qilinadi. Tahlil natijasi quyidagi turdagi 
bo'lishi mumkin: barchasi to'g'ri, mantiqiy xatolar, muammoning noto'g'ri bayonoti mavjud. 
Hujjatlashtirish
. Hujjatlashtirish Dasturiy hujjatlarning yagona tizimi bo'yicha bajariladi. Bu 
dasturiy ta'minot hujjatlarining tarkibi va tarkibini belgilaydigan standartdir (tizim ma'muriga 
ko'rsatma, foydalanuvchi qo'llanmasi va boshqalar). 
Ma’lumotlarni kompyuterda saqlashni tashkillashtirish. 
Xotira turlari. Operativ xotira. 
Tezkor xotira (RAM) - tasodifiy kirish xotirasi bu 
protsessorga bevosita bog'langan va bajariladigan dasturlarni va ushbu dasturlar tomonidan qayta 
ishlangan ma'lumotlarni yozish, o'qish va saqlash uchun mo'ljallangan kichik tezkor saqlash 
qurilmasi. 
Xotira "operativ" nomi oldi, chunki u juda tez ishlaydi, shuning uchun protsessor xotiradan 
ma'lumotlarni o'qish yoki xotiraga yozish paytida kutib o'tirmaydi. Biroq, uning tarkibidagi 
ma'lumotlar kompyuter yoqilganda saqlanib qoladi; kompyuter o'chirilganida, RAMning tarkibi 
o'chiriladi (ba'zi istisnolardan tashqari). 
Tezkor xotira (RAM) - bu yacheykalar to'plami va har bir yacheyka o'ziga xos ikkilik manzili 
(adres) mavjud (yacheykalarni raqamlash noldan boshlanadi). Har bir xotira yacheykasining hajmi 
1 baytni tashkil qiladi. 
Kesh xotirasi. 
Kesh xotirasi (cache) yoki o’ta tezkor xotira - bu kichik hajmdagi juda tezkor 
xotira bo'lib, u protsessor va asosiy xotira o'rtasidagi ma'lumotlar almashinuvida protsessorning 
ishlash tezligi va biroz sekinroq bo'lgan RAMning farqini qoplash uchun ishlatiladi. 
Kesh xotirasi maxsus qurilma - kontroller tomonidan boshqariladi, u bajariladigan dasturni 
tahlil qilib, protsessorga yaqin kelajakda qanday ma'lumot va ko'rsatmalar kerak bo'lishi 
mumkinligini taxmin qilishga urinadi va ularni kesh xotirasida qayta yozadi. Kesh xotirasi dinamik 
RAMga qaraganda tezroq, qimmatroq va kuchsizroq bo'lgan SRAM (Static RAM) statik xotira 
mikrosxemalarida amalga oshiriladi. 
Zamonaviy mikroprotsessorlarda 32 dan 128 KB gacha bo'lgan L1 kesh deb nomlangan 
o'rnatilgan kesh xotirasi mavjud. Bundan tashqari, tizim platasi 512 KB yoki undan yuqori L2 
keshga ega bo'lishi mumkin. 
Doimiy xotira. 
Faqat o'qiladigan xotira (ROM – Read Only Memory) bu o'zgarmas xotira 
bo'lib, hech qachon o'zgartirilishi shart bo'lmagan ma'lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi. Xotira 
tarkibi doimiy ravishda saqlash uchun uni ishlab chiqarish paytida qurilmada maxsus "tikilgan". 
Ma'lumotlarni faqat o'qiladigan xotiradan (ROM) o'qish mumkin. 
Avvalo doimiy xotiraga protsessorning ishlashini boshqarish dasturi yoziladi. ROM displey, 
klaviatura, printer, tashqi xotirani boshqarish uchun dasturlarni, kompyuterni ishga tushirish va 
to'xtatish dasturlarini va qurilmalarni sinashni o'z ichiga oladi.