1-Maruza Kirish

 
 
 
 
13.13 – rasm. Chuqur o’lchovlarda qo’llaniladigan zond sxemasi. 
 
Gruntlar  zichligini  aniqlashda,  nurlanishlarni  sochilish  printsipiga 
asoslangan,  gamma-plotnomerlardan  foydalaniladi  (13.14  –  rasm).  Gruntning 

---

ishchi  h’ajmida  malumotning  90  foizi,  grunt  zichligi  1200  kg/m
3
bo’lganda 
aylana radiusi 3-5  sm  bo’lgan yuzadan olinadi. 13.14 – rasm,  a  dagi sxemada 
asbob  nurlanishlarni  sochilish  printsipi  bo’yicha  ishlaydi.  13.14  –  rasm,  b    da 
gruntga  kirib  boradigan  va  gamma  -  nurlanishning      keng  tutamini  yutishga 
asoslangan printsip bo’yicha ishlaydigan manba ko’rsatilgan. Nurlanish manbai 
sifatida  radioaktiv  tseziy  –  137  qo’llaniladi.  Plotnomer  (zichlik  o’lchagich) 
o’zgartirgichi 2 nurlanish manbai 7, konteyner 5, qo’rg’oshin ekran 3, nurlanish 
detektori  1  va  qayd  etuvchi  blok  6  dan  tashkil  topadi.  Sirtdagi  zichlikni 
o’lchashda  kalta  shtok  4  dan  foydalaniladi.    (a),  grunt  sirti  bilan  o’zgartirgich 
orasiga  plastina  8  yotkiziladi.  Chuqurlikdagi  zichlikni  aniqlashda  shtok  4 
uzaytiriladi va uning uchiga perforator 9 o’rnatiladi (b). 
 
13.14 – rasm. Gruntlar uchun universal gamma-plotnomer (gamma-zichlik 
o’lchagich).