1-Maruza Kirish

11.12 – rasm. Vibratsion mashinalar sxemalari. 
 
11.13  –  rasmda  gravitatsion  usulda  zarba  berish  tasvirlangan.  Birinchi  h’olda 
(2.13  –  rasm,  a)      yuk    N  balandlikdan  konstruktsiyani  h’imoya  qiluvchi 
taxtakach  (podkladka)  ustiga  tushadi,  yukning  taxtakachga  urilish  vaqtidagi 
tezligi  

 ═
qH
2
   ga teng. İkkinchi h’olda (2.13 -  rasm, b)  tushayotgan yuk 
o’z  og’irligini  qo’qisdan  konstruktsiyaga  uzatadi.  Har  ikkala  h’olda  h’am 
yukning massasi konstruktsiya massasidan ancha engil bo’lishi kerak, aks h’olda 
yuk 
massasi 
konstruktsiya 
massasiga 
qo’shilib, 
uning 
dinamik 
xarakteristikalariga  tasir  etishi  mumkin.  Har  ikkala  usul  h’am  etarli  darajada 
sodda,  biroq  qator  gormonikalarning  bir  vaqtning  o’zida  uyg’onishi  tufayli 
tebranishlar  murakkab  tus  olishi  mumkin.  Gorizontal  tebranishlar  ballistik 
mayatnik yordamida vujudga keladi (11.13 – rasm, v ). 
 
11.13  –  rasm,    g  da  ko’rsatilgan  h’olda  konstruktsiya  avval  muvozanat 
h’olatidan  chiqariladi,  keyin  tros  1  ni  birdaniga  uziladi.  Bu  yo’l  bilan 
tebranishlar shakli va chastotasini aniqlash mumkin. 
 
11.14  –  rasmda  tebranishlarni  plunjerli  gidropulsatorlar  yordamida 
uyg’otish sxemasi tasvirlangan. Krivoship 1  ω tezlik bilan aylanganda pulsator 
tsilindri  2  dan  suyuqlik  siqib  chiqariladi,  natijada  plunjer  3  h’arakatga  keladi. 
Gidropulsatorning  dinamik  xarakteristikalarini  sozlab  turish  uchun  gidravlik 
zanjirga akkumulyator 4 kiritiladi.