1-Maruza Kirish

Metrologik  normativ  h’ujjatlar  Metrologiyada  katta  miqdorda  printsipial 
qonunlarni mavjudligi uni boshqa tabiiy fanlardan farq qilinishiga sabab bo’ladi. 
Bunday qonuniyatlarga quyidagilar kiradi: Kattaliklar belgilab olinadi. 
Asosiy  o’lchov  birliklari  o’lchami  belgilab  olinadi.  Hosila  birliklar 
mavjudligi qonuniyati h’isobga olinadi. 
O’lchov  birligi  o’lchami  to’g’risidagi  informatsiyani  uzatish  usullari 
etiborga olinadi. 
O’lchov  birliklari  sistemasini  tanlab  olish  va  tartiblantirish  qonuniyati 
xisobga olinadi. 
O’lchov asboblarini normal metrologik h’arakteristikasi tanlab olinadi. 
  O’lchov asboblarini aniqlik normasini kiritish. 
  O’lchov ishlari uchun normal sharoit yaratish. 
  O’lchov ishlarini aniqligini chegaralash. 
  Modellashtirilgan  h’olat  uchun  eh’timollarni  bir  tekis  tah’simoti 
qonuniyatidan foydalanish. 
  O’lchov natijalari kamchiligi bo’lsa - koeffitsient qiymatini tanlab olish. 
  Statistik echimini tanlab olishda extimollar nazariyasidan foydalanish. 
  Bah’olashlarga talabni oshirish. 
  Ekspertiza qonuniyatlari, ekspertlarga talablar, va h’.k. 
Shu  yuqorida  keltirilganlardan salgina  og’ish o’zboshimchalik  bilan bu 
qoydalarni  buzish  va  ularga  rioya  qilmaslik  xo’jalik  faoliyatini  buzilishiga, 
o’lchov  ishlarida  yagonalikni,  aniqlikni  buzilishiga  olib  keladi.  Texnik 
normativ  h’ujjatlarga  shunday  h’ujjatlar  kiradiki  ular  obektlardagi 
standartlarga  to’liq  javob  beradi  h’amda  ular  kopetent  organlar  tomonidan 
tasdiqlangan bo’lib malum tartibda ishlab chiqilgan bo’ladi va biror korxona 
yoki tashkilot uchun foydalanishi shart  bo’ladi. Normativ texnik h’ujjatlarni 
asosiysi  standartlardir.  Standartlar  uch  turga  bo’linadi:  Davlat  standartlari 
(GOST) Tarmoq standarti (OST) Respublika standarti (RST) 
Davlat  standartlari  UzDS  standart  va  davlat  qurilish  tomonidan 
tasdiqlanadi va bu standartlar bajarilishi majburiy h’ujjat h’isoblanadi. 
Tarmoq  standartlari  ministrlik  tomonidan  tasdiqlanadi,  albatta  h’ar  bir 
ministrlik  o’z  yo’nalishi  bo’yicha  standartlarni  tasdiqlash  xuquqiga  ega.  Bu 
standartlar h’am shu ministrlikga bo’ysinuvchi korxona va tashkilotlar uchun 
bajarilishi shart bo’lgan h’ujjat h’isoblanadi. 
Avtonom  Respublika  standartlari  respublika  vazirlar  mah’kamasi 
tomonidan  o’rnatilgan  tartibda  davlat  standartlar  qo’mitasi  bilan  kelishilgan 
h’olda tasdiqlandi. 

---

Texnik  shart-sharoitlar  esa  tarmoqlar  printsiplariga  asosan  mos 
ministirliklar,  boshqarmalar,  kooperativ  va  boshqa  jamoa  tashkilotlarini 
markaziy organlari tomonidan tasdiqlangan h’ujjatlardir. 
Texnik  shart-sharoitlar  o’zlari  qo’llanayotgan  soh’aga  mos  ravishda 
korxonalar,  tashkilot  va  muassasalar  ishlab  chiqaradigan,  saqlaydigan, 
realizatsiya  qiladigan,  foydalanadigan,  transportirovka  qiladigan  h’amda 
tamirlaydigan  mah’sulotlari  uchun  bajarishi  shart  bo’lgan  rasmiy  h’ujjat 
h’isoblanadi. 
Standartlar  va  texnika  shartlari  respublikani  h’amda  chet  el  fan  va 
texnika  taraqqiyotini  eng  oh’irgi  yutuqlariga  asoslangan  h’olda  ishlab 
chiqiladi  va  u davlat iqtisodiy  va  sotsial taraqqiyot  masalalarini  optimal  xal 
qiluvchi echimlarni o’z ichiga olgan bo’lishi shart.