1-Maruza Kirish

Bevosita  o’lchashlar  natijasining  xatoliklarini  bah’olashda  quyidagi 
funktsiyadan foydalaniladi:  
y=f(x
1
,x
2
,...x
n
), 
bu erda f - aniq funktsiyadir, x
1
,x
2
,...x
n 
- bevosita o’lchash natijasi. 
Xatolikni  bah’olash  uchun  esa  xatolikning  taxminiy  formulasidan 
foydalaniladi. 
Absolyut  (mutlaq)  xatolikning  maksimal  qiymati  quyidagi  formula 
bo’yicha h’isoblanadi. 


y
y
x
x
i x
x
i
i
m
i







0
1
 
Xatolikning nisbiy qiymati esa quyidagi formuladan topiladi: 







m
1
i
x
i
x
x
i
y
i
m
i
y
x
x
y
y
y





 
Tasodifiy xatolik esa (uning dispertsiyasi) quyidagicha h’isoblanadi: 




y
i
x
x
i
i
m
y
x
i
m
2
2
2
1











 

---

O’lchash  vositalarini  aniqligini,  qanchalik  aniq  o’lchashini  bah’olash 
uchun  o’lchash  vositalarining  aniqlik  klassi  (sinfi)  degan  tushuncha  kiritilgan. 
Aniqlik klassi - bu o’lchash vositalarini shunday umumlashgan xarakteristikasi 
bo’lib, ularning yo’l qo’yishi mumkin bo’lgan asosiy va qo’shimcha xatoliklari 
chegarasi (doirasi) bilan aniqlanadi. Demak aniqlik klassi o’lchash vositasining 
aniqlik  ko’rsatkichi  emas,  balki  uning  h’ususiyatlari  bilan  belgilanadi, 
aniqlanadi.